مقایسه تطبیقی شاخص های SPI، RDI و SPEI در تحلیل روند شدت، مدت و فراوانی خشک سالی در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران

Abstract

<strong>در این تحقیق، از شاخص‌های </strong><strong> SPI</strong><strong>RDI</strong><strong> و </strong><strong>SPEI</strong><strong> برای تحلیل روند شدت- مدت- فراوانی خشک‌سالی در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران استفاده گردید. تعداد 25 ایستگاه سینوپتیک در اقلیم فوق با طول دوره مشترک آماری (1996-2014) انتخاب و شدت، مدت و فراوانی خشک‌سالی در هشت زیراقلیم برآورد گردید. نتایج نشان داد که روند خشک­سالی از مقیاس کوتاه مدت (سه ماهه) تا بلندمدت (48 ماهه) در اقلیم‌های سرد و خشک رو به کاهش و در اقلیم‌های گرم و خشک رو به افزایش است. بیشترین و کمترین توافق (با مقدار 99/0 و 14/0) بین دو شاخص </strong><strong>SPI- RDI</strong><strong> و </strong><strong>SPI- SPEI</strong><strong> به‌ ترتیب در اقلیم فراگرم فراخشک و فراسرد فراخشک در مقیاس 48 ماهه مشاهده گردید. رابطه </strong><strong>SPI- RDI</strong><strong> و </strong><strong>SPEI- RDI</strong><strong> نیز در بزرگی و تداوم خشک‌سالی در اقلیم های سرد در اغلب موارد ضعیف و منفی (با مقدار 32/0 و 06/0-) و در مورد اقلیم­ های گرم، بیشترین هم‌بستگی در اقلیم فراخشک فراگرم (98/0) بین </strong><strong>SPEI-RDI</strong><strong> مشاهده گردید. در بررسی هم‌بستگی شاخص‌ها در برآورد فراوانی خشک­سالی، کمترین هم‌بستگی بین زوج شاخص </strong><strong>SPI-SPEI</strong><strong> و </strong><strong>SPEI- RDI</strong><strong> در اقلیم‌های فراخشک سرد و سرد نیمه‌خشک (39/0 و 34/0) و بیشترین مقادیر هم‌بستگی بین زوج شاخص </strong><strong>SPI-RDI</strong><strong> (99/0) مشاهده گردید. روند شدت- مدت- فراوانی خشک­سالی با استفاده از آماره من </strong><strong>–</strong><strong> کندال نشان می‌دهد که روند خشک­سالی در اقلیم‌های گرم و خشک رو به افزایش ( بیش از 61/2-) و در اقلیم‌های سرد و خشک رو به کاهش ( بیش از 61/2+) است. </strong><strong>SPEI</strong><strong> مقدار روند را با شدت بیشتری برآورد نموده است. </strong>