تفاوت رفتاری فرایندهای واجی و واژ واجی در چارچوب رویکرد بهینگی: بررسی فرایند تضعیف در گویش کردی ایلام

Abstract

پژوهش حاضر به شیوi توصیفی-تحلیلی در چارچوب رویکرد بهینگی، فرایند تضعیف (واکه­ شدگی) را در گویش کردی ایلام بررسی کرده است. داده­ها به ­صورت میدانی با ضبط گفتار روزمرّۀ گویشوران شهرستان ایلام گردآوری و براساس شمّ زبانی یکی از نویسندگان که خود از گویشوران کردی ایلام است، تجزیه­وتحلیل شده است. بررسی داده­ها نشان می­دهد که فرایند واکه­شدگی همخوان­های g]، d و b] با طی مراحل ناسوده­شدگی، حذف واکۀ ریشه، حذف واکۀ پیشوند و درنهایت تبدیل همخوان به واکه صورت می­گیرد؛ همچنین واکه­شدگی تنها در محیط­های واژ-واجی روی می­دهد و در محیط­های واجی باوجود فراهم­بودن شرایط، تنها مرحلۀ نخست، یعنی ناسوده­شدگی اعمال می­شود؛ همچنین در نوشتار پیش رو نشان داده شده است که در تبیین فرایندهای دارای تناوبات واجی که طی چندین مرحله اعمال می­شوند، انگارۀ بهینگی متوالی از بهینگی موازی کارآمدتر است، به این دلیل که انگارۀ بهینگی متوالی مراحل میانی و شیوة تحوّلات واژ-واجی کلمات را به‌صورت مرحله­به­­مرحله نشان می­دهد.<br /> <strong> </strong>