پژوهشی درباره نامه منسوب به امام سجّاد (ع) خطاب به زُهری

Abstract

نامه‌ای از حضرت علی‌بن‌الحسین (ع) به محمّدبن‌مسلم معروف به ابن‌شهاب زُهری در برخی منابع ذکر شده است. در این نامه زهری به جهت همکاری با دربار بنی‌امیه مورد سرزنش آن حضرت (ع) قرار گرفته است. معمولاً این نامه در تحلیل موضع‌گیری‌های سیاسی و اجتماعی امام سجّاد (ع) مورد استناد قرار می‌گیرد. از بررسی منابع و کتاب‌های متعدد چنین برمی‌آید که قدیم‌ترین منبع موجودی که این نامه را, البته بدون سند, نقل کرده کتاب تُحَف العُقول تألیف إبن شُعبه حَرّانی است. بررسی محتوایی نامه از عدم سازگاریِ تعابیر موجود در آن با سن، درجه انحراف و سطح علمی زهری در زمان امام سجّاد (ع) نشان دارد. بر اساس بررسی سندی و متنی، صدور این نامه از سوی امام سجّاد (ع) خطاب به زهری را نمی‌توان پذیرفت. از این رو، در نظر گرفتن فرضیاتی دیگر در این ارتباط, ضروری است.