از منظومة فنیکس تا منطق‌الطیر عطار و استرالیا

Abstract

ورود منظومه‌های داستانی و حکایات تمثیلی (از زبان پرندگان و حیوانات) به کشورهای اروپایی، انگیزه‌ای شد که شاعران غربی همانند شعرای مشرق‌زمین این‌گونه داستان‌ها و حکایت‌ها را به شکل تمثیل درآوردند و برای اهداف آموزشی خود به‌کار برند. در میان این منظومه‌ها، منطق‌الطیر عطار با درون‌مایة رمزی و تمثیلی، افق‌های تازه‌ای از فرهنگ و ادب و عرفان را به روی علاقه‌مندان گشود و سبب شد که بسیاری از خاورشناسان به ترجمه و تحقیق در این باره بپردازند. در این نوشتار، منطق‌الطیر استرالیا، سرودة «آن فربرن» (Anne Fairbarin)، با منطق‌الطیر عطار مقایسه و ارزیابی شده و شباهت‌ها و همانندی‌ها و وجوه اختلاف و تمایز این دو منظومه، بیان گردیده است. منظومة فنیکس (phoenix) هم اگرچه در قرن نهم میلادی سروده شده و از نظر زمانی بر دو منظومة دیگر تقدم دارد، اما شباهت‌ها و همانندی‌هایی که با منظومة عطار دارد، گویای این است که شاید همچون منطق‌الطیر عطار، مأخذ آن، داستان پرندگان در دوران پیش از اسلام و سده‌های اول پس از حملة اعراب باشد.