بررسی اثر رویشگاه بر کمیت و کیفیت مواد موثره مخروط‌های گیاه دارویی پیرو (<i>Juniperus communis</i>)

Abstract

رشد و تولید گیاهان در اکوسیستم ها و رویشگاه‌های طبیعی مختلف، تحت تاثیر عوامل مختلف ازجمله ارتفاع از سطح دریا قرار دارد. پیرو با نام علمی <em>Juniperus communis</em> گیاهی همیشه سبز متعلق به تیره سرو و بومی اروپا می‌باشد و از مهمترین گیاهان رویشی ایران محسوب می‌شود. در این تحقیق به بررسی ترکیبات عصاره این گیاه در چهار رویشگاه مراتع ییلاقی هزارجریب بهشهر پرداخته شد. در هر رویشگاه در طول یک ترانسکت 100 متری به فواصل 30 متر از سه نقطه به طور تصادفی از پایه‌های مورد نظر مخروط گیاه جمع آوری شدند. سپس نمونه‌ها در هوای آزاد تحت سایه، خشک شد. عصاره گیاه با استفاده از روش استخراج با متانول جمع آوری شد و جهت شناسایی ترکیبات از دستگاه کروماتوگرافی گازی– طیف سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. جهت بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و ارتباط آنها با کمیت و کیفیت عصاره نیز از خاک مجاور گیاه تا عمق 30 سانتیمتری نمونه برداری شد. در مجموع 31 ترکیب در عصاره مخروط شناسایی شدکه از این میان ترکیبات Sabinene، α-pinene، Germacrene D، Limonene و Diallyl phthalate دارای بیشترین مقدار بودند. رویشگاه فقط بر ترکیب α-Bisabolol موجود در عصاره مخروط اثر معنی‌داری داشت. ترکیبات دیگر تحت تاثیر رویشگاه نبودند. ترکیبات β-Thujene، Cinnamaldehyde،α-Terpinene ، Dehydroabietic acid و Trans Caryophyllene به طور انحصاری فقط در یک رویشگاه مشاهده شد. همچنین میان 11 ترکیب با عناصر خاک همبستگی معنی‌داری مشاهده شد.