بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های گونه <i>Thymus eriocalyx</i> با استفاده از مارکر مولکولی RAPD

Abstract

جنس .<em>Thymus</em> L یکی از بزرگترین جنس های خانواده نعنا و گیاهان آروماتیک است. گیاهان این جنس به دلیل دارا بودن اسانس­ های روغنی ارزش تجاری دارند. گونه <em>Thymus</em> <em>eriocalyx</em> یکی از گونه های این جنس است که انحصاری فلات ایران است. به منظور بررسی های مولکولی در افراد جمعیت های گونه <em>Thymus eriocalyx</em> در ایران، 10 رویشگاه در استانهای لرستان، مرکزی، همدان، کرمانشاه و کردستان انتخاب شد (با استفاده از روش DSS) (تعداد 50 نمونه گیاهی). تعداد 15 پرایمر 10 نوکلئوتیدی انتخاب گردید. داده های مولکولی بر اساس آزمایشات RAPD، جمعیت ها را در 5 گروه مجزا قرار داد. آغازگرهای مورد استفاده 71 باند ایجاد کردند که 68 باند پلی مورفیسم نشان دادند. آغازگرهای OPA-05، OPA-17، OPD03 و OPE-20 با داشتن بالاترین درصد پلیمورفیسمی و شاخص نشانگری، دارای قابلیت بسیار خوبی برای بررسی تنوع ژنتیکی در گونه مورد مطالعه بودند. جمعیت های p2 و p7 بیشترین آلل مؤثر و جمعیت p9 کمترین آلل مؤثر را دارا بودند. بیشترین و کمترین میزان میانگین هتروزیگوسی مورد انتظار به ترتیب متعلق به جمعیت P2 و P9 بود. بیشرین تشابه ژنتیکی بین دو ژنوتیپ P2و P3 و کمترین تشابه ژنتیکی بین دو ژنوتبپ P2 و P10 مشاهده شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌ها (AMOVA) نشان داد که میزان تنوع در درون جمعیت های این گونه (68%) از میزان تنوع در بین جمعیت ها (32%) بیشتر است که این حقیقت، اهمیت گزینش تک بوته و توجه به افراد در برنامه های اصلاحی آویشن را ثابت می کند.