رتبه بندی ریسک احداث مکانیزه تونل های بزرگ مقطع با روش های تصمیم گیری چندمعیاره فازی در تونل غربی البرز آزادراه تهران- شمال

Abstract

حفاری مکانیزه تونل‌های بزرگ‌مقطع در محیط‌های سنگی با مخاطرات فراوانی همراه است. هزینه‌ بالای خرید دستگاه، برخورد به ناحیه‌های گسلی، هجوم آب، مچاله‌شوندگی و... از جمله مخاطراتی هستند که می‌توانند عملیات تونل‌سازی را برای مدت زیادی متوقف کنند. روش حفاری مکانیزه علاوه بر مزیت‌های قابل توجه، معایبی همچون عدم انعطاف‌پذیری دستگاه با شرایط پیچیده زمین‌شناسی، هزینه سرمایه‌گذاری بالا، ریسک‌های فنی- محیطی، هندسی و سیاسی را شامل می‌شود. با توجه به هزینه سرمایه‌گذاری زیاد در این روش، ارزیابی و رتبه‌بندی مخاطرات پیش‌رو اهمیت ویژه‌ای دارد. در این تحقیق سعی شده است تا با استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره فازی به ارزیابی ریسک‌های حفاری تونل غربی البرز پرداخته شود. تونل غربی البرز در بزرگ‌راه تهران- شمال، از جمله طرح‌های بزرگ‌راهی کشور است که برنامه‌ریزی حفاری آن با استفاده از ماشین مکانیزه تک‌سپره با مُدل EPB مدنظر قرار گرفته است. در این تحقیق، با بررسی مشخصات زمین‌شناسی و نظر کارشناسان، 17 مخاطره محتمل، شناسایی و با روش‌های فازی تاپسیس و الکتره مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. نتایج تحلیل‌ نشان می‌دهد تجربه ناکافی تونل‌سازی مکانیزه پیمانکاران برای قطرهای بزرگ با رتبه ریسک 16/1، نشت گاز‌های سمّی موجود در تونل با رتبه ریسک 83/1 و سرمایه‌گذاری و خرید دستگاه و تجهیزات آن با رتبه ریسک 3 به‌ترتیب مهم‌ترین مخاطره‌های موجود در این عملیات تونل‌سازی هستند.