پاسخ جوانه‎زنی بذرهای خرفه (Portulaca oleracea) حاصل از گیاه مادری تغذیه شده با منابع مختلف کودی تحت سمیت کادمیوم

Abstract

آلودگی منابع آبی و خاک با فلزات سنگین مانند کادمیوم سبب کاهش جوانه‎زنی و رشد بذور گیاهان رشد یافته تحت این شرایط می‎شود. از این‎رو تغذیه مطلوب گیاه مادری نقش عمده‎ای در ایجاد بذور با قابلیت جوانه‎زنی بهتر دارد. در این پژوهش پاسخ جوانه‎زنی بذرهای حاصل از گیاه خرفه تغذیه شده با کود مرغی و کود شیمیایی تحت سمیت کادمیوم، به‎صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار مورد بررسی واقع شد. تیمارها شامل سه سطح بذر گیاه مادری خرفه تحت شرایط تغذیه‎ای مختلف (کود مرغی، کود شیمیایی و شاهد) و چهار غلظت کادمیوم (صفر، 20، 40، 60 و 80 میلی‎گرم بر لیتر) بودند.در این آزمایش صفات سرعت و درصد جوانه‎زنی ، طول ساقه‎چه، طول ریشه‎چه، وزن خشک ساقه‎چه، وزن خشک ریشه‎چه و شاخص بنیه مورد بررسی قرار گرفت.نتایج نشان داد که با افزایش غلظت کادمیوم، شاخص‎های جوانه‎زنی در تیمارهای کودی کاهش یافت. درصد جوانه‎زنی در تیمار کود مرغی روند خاصی را دنبال نکرد و ضریب سرعت جوانه‎زنی تنها برای کود شیمیایی دارای رابطه رگرسیونی معنی‎دار بود. اما طول ساقه‎چه و ریشه‎چه، وزن ریشه‎چه و بنیه بذر، به‎صورت تابع درجه دو کاهش یافتند. علاوه بر این وزن خشک ساقه‎چه تنها در تیمار کود شیمیایی به‎صورت درجه دو کاهش یافت. طول ریشه‎چه، حساس‎ترین شاخص به سمیت کادمیوم بود، چرا که در مقایسه با سایر پارامترها، در کلیه تیمارها با شیب تندتری کاهش نشان داد. به‎طور کلی نتیجه‎گیری می‎شود که کیفیت بذور گیاهان تغذیه شده با کود مرغی برای کشت در شرایط خاک‎های با احتمال آلودگی کادمیوم، بیش­تر از کودهای شیمیایی است که این امر برتری تولید بذر در شرایط ارگانیک را نشان می‎دهد.