تغییرات فصلی و سالانه میدان باد و گردش آب سطحی دریای خزر

Abstract

در این تحقیق تغییرات فصلی و سالانه گردش آب سطحی دریای خزر با استفاده از مدل POM بررسی شد. در این مدل از داده های میدان دما و شوری WOA و از داده های باد و شارش های اتمسفری بانک داده‌های روزانه ECMWF، با دقت 5/7 دقیقه و با گام زمانی ۶ ساعته و برای بتی‌متری از داده‌های GEBCO08 با دقت ۳۰ ثانیه استفاده شده است. ابتدا مدل برای مدت ده سال (1997-1988) اجرا شد و پس از بررسی پایداری، با داده های اندازه گیری موجود (1996) مقایسه گردید که تطابق خوبی بین الگوی تغییرات دما و نیز شوری مشاهده می شود. سپس، مدل برای ده سال اخیر (2014-2005) در دو حالت (با و بدون در نظر گرفتن شارش های اتمسفری، داده های باد و رودخانه ها) اجرا گردید. نتایج نشان داد که تغییرات جریان آب در کلیه فصول سال، در مناطق کم عمق، بیانگر اثر غالب میدان باد بر این نواحی است اما در مناطق عمیق، وزش باد اثر کمتری بر روی جریان ها دارد. تغییرات میانگین گردش آب سطحی سالانه دریای خزر، سه گردش آب را نشان میدهد. یک گردش آب کوچک ساعتگرد نسبتا ضعیف در حوضه شمالی و یک گردش آب بزرگ پادساعتگرد قوی در مرکز حوضه میانی و یک گردش ساعتگرد نسبتا قوی و کوچک در جنوب حوضه جنوبی می باشد که با توجه به گردش های فصلی آنها، واداشت باد در حوضه شمالی و مناطق کم عمق دریای خزر در شکل گیری جریان ها، موثرتر می باشند.