بررسی تأثیر سطوح ریسک و جبران بر روی نتایج ارزیابی قابلیت اراضی در محیط فازی (مطالعة موردی: زیر حوضة پلاسجان)

Abstract

بهترین راه حفاظت از تنوع زیستی و ساختار و کارکرد یک منطقه، شناسایی نواحی با قابلیت حفاظتی است. در این مطالعه برای تهیة نقشة قابلیت حفاظت اراضی زیر حوضة آبخیز پلاسجان، به روش دلفی لایه­های اطلاعاتی مورد نیاز تعیین، نمودار سلسله مراتبی مطالعه ترسیم و وزن معیارها به روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) محاسبه شد. نقشة لایه­های مورد نیاز تهیه، پیش پردازش های لازم بر روی آن­ها انجام و تمامی معیارها با استفاده توابع متناسب فازی محدودیت­ها به صورت صفر و یک، استاندارد گردید. قابلیت حفاظت اراضی منطقه با استفاده از ارزیابی چند معیاره (MCE) به روش ترکیب خطی وزنی (WLC) با ریسک متوسط و قابلیت جبران بالا و میانگین وزنی رتبه­بندی شده (OWA) با ریسک و قابلیت جبران تعریف شده متوسط مشخص گردید. روی­هم­اندازی نقشة کاربری و پوشش اراضی منطقه بر روی نقشه­های قابلیت حفاظت، نشان داد نتایج روش WLC به دلیل جبران حداکثر، خوش­بینانه بوده اما نتایج روش OWA با ریسک و جبران متوسط، متناسب با شرایط فعلی سرزمین و واقع­بینانه­تر بود. در نتیجه در مدل WLC و OWA به ترتیب، 9/33 و 16/13 درصد به مناطق با قابلیت متوسط و 5/16 و 26/12 درصد به طبقه با قابلیت حفاظتی زیاد اختصاص داده شده است. مقایسة نقشه­های تهیه شده از وضعیت فعلی منطقه با استفاده از تصاویر ماهواره­ای، نقشة قابلیت حفاظت اراضی منطقه و توجه به لزوم حفاظت از ساختار و کارکرد منطقه، در هر دو روش، لزوم اصلاح مرزهای مناطق تحت حفاظت را نشان داد.