ارزیابی پارامترهای کیفی آب زیرزمینی با استفاده از GIS و زمین آمار(مطالعه موردی: دشت مهران و دهلران ایلام)

Abstract

در این تحقیق، متغیرهای شیمیایی آب‌های زیرزمینی دشت مهران و دهلران با استفاده از روش‌های زمین آمار (روش کریجینگ و کوکریجینگ) مورد مطالعه قرار گرفت. آب حاصل از 29 چاه، در سال‌های 1379 تا 1392 از لحاظ سدیم، کلر، سولفات، TDS وTH آنالیز شیمیایی گردید. به کمک نرم افزار Arc GIS 10 درونیابی به روش کوکریجینگ و کریجینگ صورت گرفت. برای انتخاب مدل مناسب جهت برازش بر روی واریوگرام تجربی از مقدار RMSE کمتر و ساختار فضایی قوی‌تر استفاده شد. نتایج حاصل از محاسبه RMSE و MAE نشان داد که روش کوکریجینگ نسبت به روش کریجینگ برتری دارد. این امر به دلیل RMSE و MAE کمتر در روش کوکریجینگ می‌باشد که نشان دهنده دقت بالا و خطای پایین است. نتایج نشان می‌دهد که داده‌های کیفی آب زیرزمینی در این منطقه دارای همبستگی قوی می‌باشند و ساختار مکانی آنها از مدل کروی و نمایی تبعیت می‌کند. درنهایت با استفاده از روش کوکریجینگ، منطق فازی و طبقه‌بندی شولر نقشه پهنه‌بندی منطقه مورد مطالعه جهت شرب تهیه گردید. با توجه به نقشه نهایی 32 درصد از منطقه برای شرب مناسب، 18 درصد نسبتا مناسب و 50 درصد نامناسب می‌باشد. نتایج نشان داد که کیفیت آب منطقه مورد مطالعه برای شرب در حد مطلوب نیست. با روی هم گذاری نقشه پهنه‌بندی و نقشه حاصل از آنالیز Hot spot مشاهده شد که نقاط با غلظت‌های زیاد و در آستانه هشدار در کنار هم و در طبقه نامناسب نقشه پهنه‌بندی، قرار گرفته‌اند.