ارزیابی پایداری زیست‌محیطی شهر اهواز با تأکید بر آلودگی هوا (با استفاده از روش FPPSI)

Abstract

پایداری زیست­محیطی جزو چهار محور اصلی توسعۀ پایدار است و یکی از فاکتورهای اصلی پایداری زیست­محیطی، شاخص آلودگی هوا است. شهر اهواز هشتمین کلان­شهر بزرگ ایران است که مسئلۀ ریزگردها و تمرکز صنایع نفتی، این شهر را مستعد ناپایداری زیست­محیطی (آلودگی هوا) کرده است. ارزیابی­های زیست­محیطی دقیق و مناسب می­تواند ما را در رسیدن به توسعۀ پایدار زیست­محیطی کمک کند، لذا توجه به آن در سیاست­گذاری­ها و برنامه­ریزی­ها برای دستیابی به یک برنامه­ریزی مناسب، همگام با متغیرهای محیط طبیعی امری اجتناب ناپذیر است. با استناد به نوع داده­های تحقیق، این تحقیق کاربردی بوده و داده­ها به صورت اسنادی و کتابخانه­ای گردآوری شده­اند. در این تحقیق 5 آلایندۀ شاخص اصلی آلودگی هوا که عبارتند از: میانگین غلطت گازهای مونوکسید کربن (CO)، دی­اکسید گوگرد (SO₂)، دی­اکسید نیتروژن (NO₂)، ازون (O₃) و میانگین غلظت ذرات معلق زیر 10 میکرون (PM₁₀) طی سال­های 1388 الی 1391 مورد بررسی قرار گرفت. جهت ارزیابی میزان پایداری مدل چند ضلعی جایگشت کامل شاخص­های مصنوعی (FPPSI) به کار گرفته شد. این مدل که مدلی جدید در ارزیابی توسعۀ پایدار است، تا کنون در ایران مورد استفاده قرار نگرفته است. نتایج این تحقیق بیانگر این مطلب است که شرایط زیست­محیطی شهر اهواز در سال­های 1388 تا 1391 از نظر شاخص آلودگی به ویژه غلظت ذرات معلق زیر 10 میکرون به سمت ناپایداری سوق پیدا کرده است. به عبارت دیگر ذرات معلق زیر 10 میکرون و گاز ازون بیش از سایر آلاینده­ها در ناپایداری زیست­محیطی شهر اهواز تأثیر داشته است و گاز مونوکسید کربن کمترین نقش را در آلایندگی هوای شهر اهواز داشته است.