مدل‌سازی زیستگاه پایکای افغانی (Ochotona rufescens) در ایران با تکیه بر پارامترهای اقلیمی

Abstract

تغییرات آب و هوایی و تأثیرات آن بر گونه‌های حیات‌وحش یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی است که متخصصان حفاظت حیات‌وحش در قرن حاضر با آن روبه‌رو هستند. در این بین، به‌منظور تعیین شرایط آب و هوا شاخص‌هایی لازم است. پایکاها، به‌دلیل جابه‌جایی اندک و شرایط زیستگاهی خاصشان، شاخصی برای تغییرات آب و هوایی به‌شمار می‌روند. در پژوهش حاضر پارامترهای اقلیمی مؤثر بر پراکندگی پایکای افغانی در ایران بررسی شد تا مدل اقلیم مطلوب این گونه به‌مثابۀ پایه‌ای برای بررسی تغییرات اقلیمی در آینده و پیش‌بینی جابه‌جایی‌های حیات‌وحش تهیه شود. بدین منظور، ابتدا پراکندگی پایکای افغانی با توجه به رکورد‌های موجود در ایران تعیین شد و سپس پارامترهای اقلیمی و ارتفاع از سطح دریا در 120 نقطۀ حضور و عدم حضور گونه ثبت شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها بر مبنای رگرسیون منطقی دوتایی انجام شد. نتایج حاکی از آن بود که پارامترهای میانگین ماهیانۀ متوسط دمای روزانه، میانگین رطوبت نسبی، روزهای با دمای حداکثر صفر درجۀ سانتی‌گراد و روزهای با دمای حداقل4- درجۀ سانتی‌گراد و ارتفاع از سطح دریا مهم‌ترین پارامترهایی هستند که اقلیم مناسب پایکای افغانی در ایران را مشخص می‌کنند. همچنین مدل به‌دست‌آمده تا حدود زیادی پراکندگی پایکای افغانی در ایران را توجیه می‌کند.