بررسی و ارزیابی وضعیت جزیره حرارتی کلان‌شهر تهران با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای

Abstract

جزیره حرارتی شهر یکی از بارزترین پیامدهای گسترش شهرنشینی و توسعه کلان‌شهرها است. اثرات ناشی از شکل‌گیری جزیره‌های حرارتی می‌تواند نقشی اساسی و مهم در کیفیت هوا و به تبع آن سلامت عمومی ایفا می‌نماید. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش پوشش عناصر سطح زمین در تغییرات اقلیمی دما در کلان‌شهر تهران صورت پذیرفته است. در این مطالعه، اطلاعات مورد نیاز از باندهای‌های 10 و 11 سنجنده‌های OLI و TIRS ماهواره لندست 8 در دو دوره تابستان و زمستان سال 2017 مورد بررسی قرار گرفته است. برای بررسی وضعیت جزیره حرارتی، از طبقات تک باند برای بررسی توزیع دمای سطح زمین در محدوده تهران و تعیین اثرات محلی جزیره حرارتی در سطح این شهر استفاده شد. در ادامه همبستگی دمای سطح زمین با شاخص پوشش گیاهی تفاضل نرمال شده، شاخص ساخت و ساز، شاخص زمین بایر و شاخص آببرای تعیین اثرات زمین سبز، لخت، آبی و مسکونی بر روی جزیره حرارتی به دست آمد. نتایج نشان داد که اثر جزیره حرارت شهری بیشتر در مناطق شمالی این شهر قرار داشته که ناشی از وجود شهرک صنعتی و توپوگرافی کوهستانی است. همچنین بین دمای سطح زمین و شاخص پوشش گیاهی تهران ارتباط وجود دارد به‌نحوی‌که با کاهش پوشش گیاهی میزان دمای سطح این شهر، افزایش یافته است. در نهایت با توجه به یافته‌های پژوهش پیشنهاد‌های کاربردی ارائه شده است.