بررسی الگوهای توسعه در شهر ساری با استفاده از رهیافت اکولوژی سیمای سرزمین

Abstract

توسعۀ شهرها یکی از پدیده‏های مهم اقتصادی و اجتماعی است که تأثیرات بسیار زیادی بر عملکرد سامانه‏های اکولوژیکی به جا می‏گذارد. از‌این‌رو بررسی و تحلیل الگوهای رشد و توسعۀ شهرها با استفاده از فنون سنجش از دور، سامانۀ اطلاعات جغرافیایی و سنجه‏های سیمای سرزمین نقش مهمی در مدیریت و برنامه‏ریزی شهرها و کاهش تخریب محیط ‏زیست به عهده دارند. پژوهش حاضر نیز در این راستا به بررسی الگوهای رشد و توسعۀ شهر ساری و بخش‏هایی از پیرامون آن پرداخته است. بدین منظور با پردازش تصاویر چندزمانۀ لندست در سال‏های 1371، 1377، 1381 و 1389، نقشه‏های کاربری/ پوشش زمین در منطقۀ مطالعه‌شده تهیه شد. سپس با استفاده از روش پس از طبقه‏بندی (روی‏هم‏گذاری نقشه‏ها)، کاربرد مجموعه‏ای از سنجه‏های سیمای سرزمین در سطح کلاس (شامل سنجه‏های PD، MPS، ED، LPI و ENN) و توسعۀ سنجۀ R (در محیط نرم‏افزار ArcGIS 9.3) در سطح لکه، به بررسی تغییرات کاربری سکونتگاهی و الگوهای توسعۀ آن پرداخته شد. نتایج حاصل از این پژوهش نمایانگر توسعۀ کاربری سکونتگاهی در منطقۀ مطالعه‌شده در سال‏های اخیر است که با رشد لکه‏های قدیمی توسعه‌یافته (افزایش مقادیر MPS، ED و LPI و کاهش P و ENN)، کاهش الگوی رشد درونی کاهش و در پی آن افزایش الگوی رشد بیرونی همراه بوده است.