اولویت‌بندی عوامل موثر بر زمین‌لغزش و پهنه‌بندی خطر آن با استفاده از روش ترکیب خطی وزن‌دار (مطالعه موردی: حوضه وارک)

Abstract

<strong>زمین لغزش از جمله بلایای طبیعی است که همه ساله زیانهای جانی و مالی هنگفتی را در کشورهای مختلف به بار می‌آورد. شناسایی و طبقه­بندی نواحی مستعد لغزش و پهنه­بندی خطر آن گامی مهم در ارزیابی خطرات محیطی به شمار رفته و نقش غیر قابل انکاری را در مدیریت حوضه­های آبخیز ایفا می­نماید. این تحقیق با هدف پهنه‌بندی خطر نسبی ناپایداری دامنه­ای و وقوع زمین­لغزش­ در حوضه وارک، با استفاده از روش ترکیب خطی وزن­دار صورت گرفته است. به منظور بررسی پایداری دامنه‌ها در این حوضه ابتدا لغزش‌های حوضه با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، تصاویر گوگل ارث و بازدیدهای میدانی شناسایی و ثبت گردیدند. با قطع نقشه‌های عوامل موثر بر لغزش با نقشه پراکنش زمین‌لغزش‌ها، تاثیر هر یک از عوامل شیب، جهت شیب، کاربری اراضی، ارتفاع، لیتولوژی، شدت زمین‌لرزه، فاصله از گسل، جاده، چشمه و آبراهه به ناپایداری شیب‌ها در محیط نرم‌افزار ArcGIS برآورد گردید و نقشه هر یک از عوامل به ترتیب با استفاده از منطق فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، استانداردسازی و وزن­دهی شده است. بررسی عوامل موثر بر خطر زمین‌لغزش در حوضه وارک نشان می‌دهد که به ترتیب دو عامل شیب و لیتولوژی بیشترین نقش را در رخداد زمین‌لغزش‌های منطقه دارا می‌باشند. بر اساس نتایج پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از روش ترکیب خطی وزن‌دار به ترتیب 85/13، 90/26، 81/27، 90/21 و 52/9 درصد از مساحت منطقه در کلاس‌های خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته است. بررسی نقشه حساسیت خطر زمین‌لغزش در حوضه وارک نشان می‌دهد که بیشترین حساسیت به خطر زمین‌لغزش در قسمت‌هایی از شمال، شمال غرب و جنوب غرب منطقه واقع شده است.</strong>