تحلیل الگو و شرایط وقوع بارش‌های منجر به سیل در سال‌های 1383 تا 1393 در شهرستان گرمی، استان اردبیل

Abstract

<strong>وقوع بارش‌های سنگین در اغلب موارد منجر به سیلاب‌های مخرب می‌شوند، لذا کشف الگوی حاکم بر هر سامانه اقلیمی، امکان تحلیل و پیش‌بینی مطلوب آن را فراهم می‌سازد. بنابراین هدف از این پژوهش شناخت الگوها و شرایط همدیدی رخداد سیلاب در بارش‌های سنگین در شهرستان گرمی می‌باشد. آمار مورد استفاده در این پژوهش از سال 1383 تا 1393 بوده که در آن نقشه‌های سینوپتکی از جمله (نقشه‌های ژئوپتانسیل، فشار سطح دریا، رودبادها، دما، رواناب، امگا و آب قابل بارش در سطح زمین) مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل این نقشه‌ها نشان داد که وقوع عامل بارش در این منطقه ترکیبی از عامل‌های محلی و فرا محلی می‌باشد. شهرستان گرمی به‌دلیل واقع شدن در مسیر و نزدیکی دریای خزر (90 - 80) کیلومتری، ورود توده هوای خزری، آنتی‌سیکلون و سیکلون غربی، می‌توان گفت هر ساله شاهد بارش‌های سنگین بوده است. </strong><strong>در این شهرستان اکثر بارش‌های سنگین در طی دوره آماری موجود در ماه‌های فروردین، اردیبهشت و خرداد که به‌ترتیب 3/36، 2/46 و 4/37 میلی‌متر مشاهده شده است که باعث وقوع اکثر مخاطرات طبیعی جوی از جمله سیل در فصل بهار شده است. از میان این آمارها خرداد 1391 با مقدار 8/120 میلی‌متر بیش‌ترین مقدار را در طی این دوره آماری به خود اختصاص داده است. عامل مؤثر در ایجاد بارش‌های سنگین در زمان و مکان مورد مطالعه وجود مرکز کم‌فشار حرارتی بر فراز منطقه مورد مطالعه، و هم‌چنین شکل‌گیری دو موج همراه با هسته بلوکینک شده در فراز دریای مدیترانه و وجود دو منطقه کم‌فشار می‌باشد.</strong>