چرخش فرهنگی در قلمرو مطالعات انقلاب‏های اجتماعی با تاکید بر انقلاب اسلامی

Abstract

نقش متغیرهای فرهنگی در قلمرو مطالعات اجتماعی همیشه محل مناقشه بوده است. بسیاری اساساَ تبیین‌های فرهنگی را مهمل دانسته و به طور کلی تاثیر متغیرهای فرهنگی را در‌ رخدادهای اجتماعی نادیده گرفته و از آن به عنوان یک عنصر فرعی یاد می‏کنند. بعدها با شکل‏گیری آنچه که به ‌چرخش ‌فرهنگی ‌شهرت‌ یافته نوعی بازنگری در نقش و اهمیت مولفه‌های ‌فرهنگی به ‌وجود آمد. چنین موجی، اشکال مختلف علوم اجتماعی و رشته‏های وابسته به آن را تحت تاثیر خود قرار داد. نتیجة چنین چرخشی آشکارا در مطالعات مربوط به انقلاب‏های اجتماعی موثر بود. نظریات فرهنگی مربوط به انقلاب بعد از این چرخش، کم و بیش اهمیت خود را در مقابل سایر رقبا پیدا کردند. اما رخدادی که این گرایش را به اوج رساند، انقلاب اسلامی ایران بود. انقلاب ایران گذشته از پیامدهای اجتماعی، تاثیری آشکار بر اقبال نظریات فرهنگی در باب انقلاب داشت. در این نوشتار سعی شده به اختصار ریشه‏های چرخش فرهنگی توضیح داده شود و در قدم بعدی به نظریاتی اشاره شود که به صورت عام بر مبنای متغیرهای فرهنگی شکل گرفته‏اند. در نهایت هدف نویسندگان این مقاله، نشان دادن تاثیرات این موج فکری در تبیین‏های فرهنگی مرتبط با انقلاب اسلامی است.