قومیت و باروری: تحلیل رفتار باروری گروه‏های قومی در ایران

Abstract

قومیت به عنوان زمینه‌ای که رفتار باروری در آن شکل می‌گیرد، جایگاه اساسی در مطالعات باروری در جوامع چند قومیتی دارد. با این‏حال?، علی‏رغم ساختار چند قومیتی ایران هنوز تحقیقات اندکی در زمینه ارتباط قومیت و باروری صورت گرفته است. مقاله حاضر با استفاده از داده‏های طرح «بررسی ویژگی‏های اقتصادی اجتماعی خانوار 1380»، به آزمون تئوری‏ها و فرضیه‏های مربوط به رابطة قومیت و باروری در ایران میپردازد. یافته‌های تحقیق بیانگر تفاوت‏های قومی باروری در ایران می‌باشد. برای تبیین این تفاوت‏ها، از دو فرضیة همانندی مشخصه‌ها و اثر قومی/ فرهنگی استفاده شده است. نتایج تحلیل آماری نشان داد که تفاوت‏های قومی باروری، به طور چشمگیری، بعد از کنترل مشخصه‌های اجتماعی‏ـ جمعیتی به ویژه تحصیلات کاهش یافته و تا حدی در رفتار باروری گروه‏های قومی همانندی و همگرایی ایجاد می‏شود. با این‏حال، این همانندی و همگرایی کامل نیست و علی‏رغم کنترل آماری مشخصه‌ها، هنوز برخی از تفاوت‏های قومی باروری بدون تبیین باقی می‌ماند. تفاوت‏های باقیمانده را می‏توان از یکسو ناشی از الگوهای متفاوت تعیین‏کننده‏های بلافصل باروری در بین گروه‏های قومی و از دیگر سو، متأثر از فرهنگ، تاریخ اجتماعی، ارزش‌ها، هنجارها و اعتقادات خاص قومی دانست. مطالعات جمعیت‏شناسی مردم‏شناسانه با بکارگیری روش‏های کیفی می‏تواند شناخت عمیق‏تری نسبت به تأثیر هنجارها، ارزش‏ها و فرهنگ قومی بر رفتارهای باروری در ایران ارائه نماید