برنامه‌های ترمیمی پلیس با تکیه بر قانون آیین دادرسی کیفری و رویه عملی پلیس ایران

Abstract

عدالت ترمیمی به­عنوان الگویی که در کنار الگوی عدالت کیفری سنتی، جایگاه ویژه­ای در نظام­های مختلف برای خود دست و پا کرده، اهداف چندگانه­ای از جمله ترمیم خسارت بزه­دیده، آشتی بین بزه­دیده و بزه­کار و بازگرداندن انسجام گسسته شده در اجتماع در نتیجه وقوع جرم را دنبال می­کند. تحقق اهداف عدالت ترمیمی مستلزم وجود کنشگرانی است که ضمن آشنایی با مبانی و اهداف عدالت ترمیمی، به اصول آن نیز اعتقاد داشته باشند. بی­تردید پلیس به­عنوان یکی از مهم­ترین نهادهای مسئول پاسخ­دهی به پدیده مجرمانه و به­عنوان اولین نهاد مورد رجوع بزه­دیدگان پس از وقوع جرم، نقش مهمی در اجرای برنامه­های ترمیمی دارد. موفقیت پلیس در این راه مستلزم تغییراتی در ساختار و نیز تغییر نگرش پلیس است. تغییر راهبرد از سیاست­های خشن به سیاست­های جنایی مشارکت محور و نیز حرکت در مسیر حاکمیت الگوی پلیس اجتماع محور از جمله این الزامات است. از سوی دیگر، اجرای برنامه­های ترمیمی در سازمان پلیس نیازمند اعتماد بزه­دیدگان به پلیس و نیز رفتار کرامت مدار با بزه­دیدگان است. اجرای راهبرد اخیر، موجب پیش­گیری از بزه­دیدگی ثانویه شده، رقم سیاه بزهکاری را کاهش داده و امنیت بزه­دیده را تأمین خواهد کرد. در این مقاله تلاش می­شود با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی، ضمن بررسی نقش پلیس در اجرای برنامه­های ترمیمی، بایسته­های ایفای مناسب این نقش تبیین گردیده و هم زمان اشارات صریح و ضمنی قانون آیین دادرسی کیفری 1392 در این زمینه مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.