میانگین زمان ماندگاری کربن-14 ماده آلی خاک تحت اقلیم‏‌های متفاوت در بخشی از مراتع استان خوزستان، ایران

Abstract

امروزه به ­منظور کاهش مشکل گرمایش جهانی، خاک به ‏عنوان مخزنی برای ذخیره کربن در خشکی مطرح شده است. از این‌رو هدف این پژوهش بررسی نقش اقلیم بر میانگین زمان ماندگاری رادیوکربن در خاک‌­های سطحی و زیرسطحی بخش‌­هایی از مراتع استان خوزستان بوده است. برای این‏ منظور، مراتع در دو منطقه ایذه و رامهرمز با دو اقلیم متفاوت انتخاب شدند. در هر دو منطقه پروفیل شاهد به ­منظور تعیین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، اشکال کربن و نسبت ایزوتوپی کربن-14 مطالعه گردید. نتایج نشان داد میانگین زمان ماندگاری اعماق متناظر در پروفیل رامهرمز با میانگین سالیانه بارندگی کم‌تر، بیش‌تر از پروفیل ایذه بود که دلیل آن می­‌تواند ورود بیش‌تر مواد آلی تازه در منطقه ایذه باشد. هم‌چنین برخلاف پروفیل منطقه ایذه، میانگین زمان ماندگاری کربن با عمق در منطقه رامهرمز افزایش نیافت که علت آن می‌‏تواند مقدار رس و رسوبی بودن منطقه باشد. در کل سن کربن-14 در افق­‌های سطحی مناطق مطالعه شده بیش‌تر تحت تأثیر عواملی مانند اقلیم‏، مدیریت اراضی و وجود اشکال کربن‏ حساس به تجزیه بود. لیکن در افق­‌های عمقی سن کربن بیش‌تر تابعی از سایر عوامل به ویژه نوع خاک، مقدار رس، موقعیت توپوگرافیک (فرسایشی یا رسوبی بودن) و تغییرات شدید پارامترهای خاک با عمق، مانند چگالی ظاهری، بود تا اقلیم منطقه.