بررسی وضعیت تکتونیک فعال طاقدیس بانکول (در زاگرس چین‌خورده) با به‌کارگیری شاخص‌های مورفوتکتونیکی و شواهد ژئومورفولوژیکی

Abstract

در این پژوهش از شاخص‌های مورفوتکتونیک استفاده شده است، زیرا استفاده از این‌گونه شاخص‌ها در بررسی‌های مربوط به تکتونیک‌های فعال ابزار مفید و کارآمدی هستند، به‌طوری‌که با استفاده از آنها می‌توان مناطقی را که تحت تاثیر حرکات نسبتا سریع یا حتی آهسته تکتونیکی قرار دارند را مشخص نمود. استفاده از این شاخص‌ها پیش‌تر به‌عنوان ابزاری گران‌بها و سودمند در مناطق فعال تکتونیکی در نواحی گوناگون آزمایش‌شده و کارایی آنها به اثبات رسیده است. طاقدیس بانکول با مساحت 02/496 کیلومتر مربع در راستای عرض جغرافیایی ´´10 ´41 °33 تا ´´48 ´07 °34 و در راستای طول جغرافیایی ´´08 ´56 °45 تا ´´56 ´29 °46 در شمال‌شرقی شهرستان ایوان‌غرب واقع شده است. سازندهای اصلی تشکیل‌دهنده این طاقدیس شامل سازند: آسماری، پابده، گورپی، بختیاری و گچساران می‌باشند. هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان فعالیت تکتونیک فعال طاقدیس بانکول با استفاده از شاخص‌های مورفوتکتونیکی (SMF, FMF, AR, FFS, FSI, FD, EU) می‌باشد. ابزارهای‌ فیزیکی و مفهومی مورد استفاده در این‌ پژوهش شامل نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی منطقه مورد مطالعه، تصاویر ماهواره‌ای، سامانه اطلاعات جغرافیایی و نیز چندین بار بازدید میدانی می‌باشند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که طاقدیس بانکول دارای وضعیت تکتونیکی فعالی است؛ به‌طوری‌که این طاقدیس برپایه مقادیر شاخص‌های SMF, FMF, AR, FFS, FSI, FD, EU در کلاس یک فعالیت قرار می‌گیرد. همچنین، این یافته‌ها گویای تداوم حرکات نئوتکتونیک و بالاآمدگی در طاقدیس بانکول می‌باشند که با شواهد ژئومورفولوژیکی موجود در منطقه مورد پژوهش همچون وجود پرتگاه‌های گسلی خطی و مستقیم، اشکال مثلثی شکل، دره‌های ژرف و V شکل، بریدگی کم جبهه طاقدیس و عدم تشکیل کوهپایه مطابقت می‌کنند.