اثر کمپوست پسماند جامد کارخانه روغن‌کشی زیتون بر عملکرد، درصد روغن و مقدار عناصر معدنی برگ دو رقم زرد و روغنی زیتون

Abstract

سابقه و هدف: کاربرد پسماند جامد کارخانه روغن‌کشی زیتون بهصورت کمپوست در باغات زیتون، علاوهبر کمک به دفع این محصول فرعی صنعت تولید روغن زیتون، می‌تواند سبب بازگشت عناصر غذایی خارج شده از باغ در طی برداشت میوه نیز گردد. هدف از اجرای این تحقیق، جایگزین کردن این کمپوست با کود دامی به عنوان یک کود آلی در باغ‌های زیتون، بهبود وضعیت تغذیه‌ای درختان زیتون، کیفیت میوه، عملکرد میوه و روغن می‌باشد. <br /> مواد و روشها: پسماند جامد کارخانه روغنکشی زیتون با ده درصد وزنی کاه گندم و دو درصد اوره مخلوط گردید. بعد از سه ماه فرآیند کمپوست‌سازی تکمیل گردید. مقادیر12، 24 و 36 کیلوگرم کمپوست به ازای هر درخت داده شد. درختان شاهد یا کمپوست دریافت نکردند (شاهد اول) و یا اینکه 15 کیلوگرم کود دامی (شاهد دوم) به جای کمپوست به آنها داده شد. عملکرد میوه و روغن، ویژگی‌های میوه و مقدار عناصر غذایی برگ درختان تیمار شده با کمپوست و شاهدها در دو رقم ʼزردʽ و ʼروغنیʽ طی دو سال بررسی گردید. <br /> یافته‌ها: بیشترین عملکرد میوه و روغن در اولین و دومین سال متعلق به تیمار 12 و 36 کیلوگرم کمپوست در رقم زرد بود که در سال دوم عملکرد میوه و روغن به ترتیب 58 و 57 درصد بیشتر از شاهد اول در همین رقم بود. بالاترین درصد روغن در ماده خشک، در اولین سال، متعلق به تیمار شاهد دوم در رقم روغنی بود. در‌حالیکه دو سال پس از تیمار، درختان تیمار شده با 24 و 36 کیلوگرم کمپوست در رقم زرد درصد روغن در ماده خشک آنها حدود 10 درصد بیشتر از درختان تحت تیمار با کود دامی در همین رقم بود.<br /> وزن میوه، وزن هسته و درصد گوشت میوه در هر دو سال در رقم زرد بیشتر از رقم روغنی بود. در دومین سال پس از تیمار، درختان تیمار شده با 36 کیلوگرم کمپوست در رقم زرد، دارای بیشترین وزن میوه بودند و همچنین وزن گوشت و نسبت گوشت به هسته بیشتری نسبت به تیمار کود دامی در همان رقم داشتند. <br /> بیشترین مقدار نیتروژن، در اولین سال، متعلق به رقم روغنی با 24 کیلوگرم کمپوست بود که 26 درصد بیشتر از شاهد اول در همین رقم بود. دو سال پس از تیمار، تیمار 36 کیلوگرم کمپوست در رقم روغنی 18 درصد نیتروژن و 10 درصد فسفر بیشتری نسبت به شاهد اول در همین رقم داشت. دو سال پس از تیمار، درختانی که با 36 کیلوگرم کمپوست تیمار شده بودند 10 درصد فسفر بیشتری نسبت به شاهد اول داشتند. همچنین در این سال، رقم زرد نه درصد پتاسیم بیشتری نسبت به رقم روغنی داشت. در اولین سال، رقم زرد کلسیم و منیزیم بیشتر و فسفر و سدیم کمتری نسبت به رقم روغنی داشت. در دومین سال پس از تیمار، کلسیم و منیزیم درختان تیمار شده با 24 و 36 کیلوگرم کمپوست از لحاظ آماری در بالاترین سطح بود. نسبت سدیم به پتاسیم در رقم زرد در سال اول و دوم کمتر از رقم روغنی بود.<br /> نتیجه‌گیری: به‌نظر می‌رسد که تغذیه درختان زیتون تیمار شده با کمپوست پسماند جامد کارخانه روغن‌کشی زیتون به‌خصوص 36 کیلوگرم می‌تواند وضعیت تغذیه درختان زیتون از جمله نیتروژن، فسفر، کلسیم و منیزیم برگ را بهبود بخشد و درنتیجه سبب بهبود عملکرد میوه و روغن و کیفیت میوه به‌خصوص در رقم زرد شود.