افزایش انبوه پایه درون شیشه‌ایی میروبالانC 29 (Prunus cerasifera L.) : یک پایه‌ی رویشی برای میوه-های هسته دار

Abstract

سابقه و هدف: هدف اصلی این مطالعه بررسی تکنیک‌هایی برای افزایش درون شیشه‌ایی پایه میروبالانC 29 (یک پایه برای درختان هسته‌دار) بود. ازدیاد درختان میوه در شرایط درون شیشه‌ایی یک روش قابل دسترس برای افزایش انبوه است. تکثیر درون شیشه‌ای گیاهان چوبی نسبت به گیاهان علفی دارای مشکلات بیش‌تری بوده و گیاهان چوبی از نظر باززایی درون شیشه‌ای شاخساره‌های نابجا از ریز نمونه و هم‌چنین از نظر ریشه‌زایی درون شیشه‌ای سرسخت هستند، از این رو گزینش محیط‌های کشت مناسب‌تر برای انگیزش باززایی شاخساره از ریز نمونه‌ها، پرآوری و ریشه‌زایی برای توسعه‌ی سیستم ریزازدیادی در درختان میوه ضروری است. <br /> مواد و روش‌ها: این آزمایش به منظور ارزیابی بهترین محیط کشت و تنظیم کننده رشد برای ریزازدیادی پایه میروبالانC 29 به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار و هر تکرار شامل پنج نمونه در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام شد. به منظور پرآوری، محیط کشت در دو سطح (MS و QL ) و غلظت بنزیل آمینوپورین و تیدیازرون در پنج سطح (0، 1، 2، 3 و 4 میلی‌گرم در لیتر) در مرحله ریشه‌زایی از دو محیط کشت QL و DKW و تنظیم کننده رشد نفتالین استیک اسید در غلظت‌های (0، 1، 2 و3 میلی گرم در لیتر) و در مرحله سازگاری از بستر کشت، کوکوپیت و پرلایت (50 : 50 حجمی) استفاده شد. در مرحله شاخه‌زایی بعد از سه بار واکشت به فواصل هر سه هفته تعداد گیاهچه، طول گیاهچه و تعداد برگ و در مرحله ریشه‌زایی پس از شش هفته، صفات تعداد و طول ریشه، تعداد برگ، طول ساقه گیاهچه و درصد ریشه‌زایی مورد ارزیابی قرار گرفت. <br /> یافته‌ها: نتایج نشان داد بیشترین ضریب تکثیر شاخه با 41/3 در محیط کشت MS حاوی دو میلی‌گرم در لیتر بنزیل آمینو پورین به دست آمد و همچنین بالاترین طول گیاهچه‌ 5/2، 33/2 و 29/2 سانتی‌متر، به ترتیب در سه غلظت یک، دو و سه میلی‌گرم در لیتر بنزیل آمینو پورین مشاهده شد. بیش‌ترین درصد ریشه‌زایی (100 درصد) و طول ریشه 12/2 سانتی‌متر در محیط DKW به ترتیب در غلظت یک و سه میلی‌گرم در لیتر NAA ، ثبت شد. سازگاری گیاهچه‌ها با استفاده از سیستم مه افشانی، در گلخانه با موفقیت انجام شد که بیشترین درصد بقای گیاهچه (50 درصد) در محیط DKW با یک میلی‌گرم در لیتر NAAو در بستر کوکوپیت و پرلایت (50: 50 حجمی) به دست آمد. <br /> نتیجه‌گیری: ترکیب محیط کشت و غلظت تنظیم کننده رشد برروی پرآوری و ازدیاد پایه‌های هسته‌دار تاثیر دارد. در این آزمایش غلظت بهینه بنزیل آمینو پورین و نفتالین استیک اسید برای پرآوری و ریشه‌زایی میروبالانC 29، به ترتیب دو و یک میلی‌گرم در لیتر بود. لازم به ذکر است غلظت بالاتر از دو میلی‌گرم در لیتر بنزیل آمینو پورین و نفتالین استیک اسید برای این گیاه توصیه نمی-شود. معمولا تولید ریشه تحت تاثیر سنتز، متابولیسم و حرکت اکسین در گیاهچه است بنابراین سازگاری گیاهچه‌ها به طور مستقیم با کیفیت ریشه و بیشترین ضریب ریشه‌زایی در ارتباط است.