تعیین عصاره‌گیر مناسب پتاسیم در یک خاک لسی با رس غالب ایلایت و تأثیر ازتوباکتر و ورمی‌کمپوست بر غلظت و میزان پتاسیم قابل جذب و عملکرد گندم دیم

Abstract

اثر ازتوباکتر کروکوکوم (سویه <em>Ago11</em>) و کود آلی ورمی‌کمپوست و اثر توام آنها بر عملکرد و رشد گندم رقم زاگرس به‌صورت دیم در قالب طرح بلوک‌های کاملاً تصادفی در مزرعه بررسی شد. میزان عملکرد ماده خشک گیاه و اجزای عملکرد در مرحله برداشت، میزان تنفس میکروبی و شمارش باکتری ازتوباکتر در خاک و درصد رطوبت خاک به روش وزنی در 5 مرحله رشد گیاه گندم مورد بررسی قرار گرفت. در خاک ازت نیتراته و آمونیومی، پتاسیم، فسفر، کلسیم، منیزیم، آهن، روی، مس، منگنز، کادمیم در دو مرحله رشد گیاه گندم یعنی مراحل قبل خوشه‌دهی و برداشت گندم اندازه‌گیری شدند. ازت کل، پتاسیم، فسفر، کلسیم، منیزیم، آهن، روی، مس و منگنز، برای بافت گیاه در دو مرحله و در نمونه ورمی‌کمپوست مصرفی اندازه‌گیری شدند. حداکثر عملکرد خشک در مرحله قبل خوشه‌دهی و نیز دانه و کاه و کلش در مرحله برداشت گندم از طریق افزایش تعداد خوشه در واحد سطح با تیمارهای حاوی ازتوباکتر حاصل شد. ازتوباکتر با افزایش تراکم ریشه در ریزوسفر موجب افزایش قابلیت استفاده از پتاسیم و افزایش عملکرد گردید. ورمی‌کمپوست نیز موجب افزایش عملکرد دانه نسبت به تیمار شاهد گردید. علاوه‌بر همبستگی بسیار پایین با جذب پتاسیم توسط گیاه در این خاک با رس غالب ایلایت، مقادیر بالایی از پتاسیم با استات آمونیوم عصاره‌گیری و پتاسیم قابل استفاده خاک بسیار بالا برآورد می‌شود که اغواکننده است. همبستگی بسیار بالایی بین جذب پتاسیم و عملکرد گندم و پتاسیم عصاره‌گیری شده با تترافنیل‌بران سدیم به‌دست آمد که بیانگر تناسب این عصاره‌گیر در این خاک است. هیچ‌یک از تیمارها از جمله تیمارهای اختلاط ورمی‌کمپوست با خاک تأثیری بر افزایش رطوبت خاک نداشتند.