بررسی پتانسیل خودآسیبی پوسته 10 رقم برنج (Oryza sativa L.) ایرانی بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه برنج

Abstract

به‌منظور بررسی اثرات 4 غلظت عصاره پوسته برنج (شاهد، 5، 10 و 15 درصد) بر رشد آن، 10 رقم برنج ایرانی در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌ کامل تصادفی با 3 تکرار و در دو شرایط آزمایشگاه و گلخانه مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج آزمایشگاهی نشان داد که عصاره پوسته برخی از ارقام برنج تأثیر تحریک‌کنندگی و برخی دیگر اثر بازدارندگی روی رشد همان رقم داشتند. میانگین سه غلظت عصاره نشان داد که رقم بهنام چالوس بیشترین تحریک‌کنندگی را بر درصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و وزن خشک کل داشت. میزان تحریک‌کنندگی بر سرعت جوانه‌زنی در رقم نعمت و طول ساقه‌چه در رقم تابش معنی‌دار گردید (01/0P≤). در تحقیقات گلخانه‌ای، رقم نعمت بیشترین تحریک‌کنندگی را بر طول ساقه‌چه و وزن خشک ریشه‌چه نشان داد. طول ریشه‌چه در رقم تابش، سرعت جوانه‌زنی و وزن خشک کل در رقم گرده و وزن خشک ساقه‌چه در رقم زرک اختلاف معنی‌داری را در بین غلظت‌های مختلف عصاره نشان دادند (01/0P≤). نتایج آزمون نشان‌دهنده وجود اثرات مختلف آللوپاتیک (بازدارندگی و تحریک‌کنندگی) در ارقام مختلف برنج می‌باشد. ارقام اصلاحی برخلاف ارقام بومی بیشترین تحریک‌کنندگی را بر رشد گیاهچه خود نشان دادند. افزایش غلظت عصاره سبب بیشتر شدن تأثیر تحریک‌کنندگی ارقام اصلاحی بر صفات مورد بررسی بر گیاهچه خود شد. افزایش غلظت عصاره پوسته ارقام بومی برنج سبب کاهش معنی‌دار رشد ریشه گیاهچه از نظر طول و وزن خشک گردید (01/0P≤).