بررسی عملکرد و برخی از ویژگی‌های فیزیولوژیک و زراعی کلزای بهاره تحت تنش کمبود آب

Abstract

این پژوهش با هدف بررسی اثرات کمبود آب در مراحل مختلف فنولوژیک کلزای بهاره، روی عملکرد و اجزای عملکرد دانه و روغن و ارزیابی قابلیت شاخص‌های دمای تاج پوشش برگ و مقدار نسبی آب برگ در بازتاب اثرات کمبود آب در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی طی سال زراعی 1386 به اجرا درآمد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل شامل دو فاکتور تنش خشکی در 4 سطح آبیاری کامل، قطع آبیاری در مراحل ساقه‌روی، گل‌دهی و پر شدن خورجین‌ها و ژنوتیپ با 2 سطح هایولا 401 و آرجی‌اس 300، بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار پیاده گردید. نتایج نشان دادند که کمبود آب در تمام مراحل اعمال، باعث افزایش دمای تاج پوشش برگ و کاهش مقدار نسبی آب برگ، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، شاخص برداشت، عملکرد دانه و روغن شد. همبستگی‌های معنی‌داری بین دمای تاج پوشش برگ و مقدار نسبی آب برگ با یکدیگر و با عملکرد دانه و روغن دیده شد. به‌نظر می‌رسد این دو شاخص برای شناسایی اثرات کمبود آب در کلزای بهاره قابل استفاده باشند. بیش‌ترین افت عملکرد دانه و روغن در شرایط کمبود آب در مراحل گل‌دهی و پر شدن خورجین‌ها رخ داد، بنابراین تأمین آب کافی در این مراحل برای دست‌یابی به عملکرد قابل‌قبول، ضروری به‌نظر می‌رسد. بین دو ژنوتیپ مورد مطالعه، هایولا 401 همواره از عملکرد دانه و روغن بالاتری برخوردار بود.