نظام سنتی آبیاری در اهرم

Abstract

شهرستان تنگستان در استان بوشهر از نظر تعداد نخیلات و تولید خرما پس از شهرستان دشتستان رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. از مجموع این نخیلات بیشترین تعداد این نخیلات در شهر اهرم¹ (Ahram) مرکز شهرستان تنگستان است. خرمای اهرم به خصوص نوع کَبکاب²(abkabk ) آن دارای مرغوبیت خاص و شهرت جهانی است. شغل بیشتر مردم در شهر اهرم از قدیم‌الایام تاکنون کشاورزی و به ویژه کاشت و پرورش نخل بوده است، به‌طوری که امروزه این شهر در میان باغات نخل محصور است و به شکل یک باغ شهر در آمده است. در گذشته‌های نه چندان دور در شهر اهرم نوعی سیستم سنتی آبیاری که به نام «کیل پیاله» معروف بود، مورد استفاده قرار می‌گرفت. اگرچه ابزارها و واحدهای اندازه‌گیری این سیستم آبیاری امروزه منسوخ شده، اما هنوز کشاورزان و باغداران با وجود فناوری‌های جدید مانند ساعت، نظام آبیاری قدیمی را که یادگار پدرانشان بوده، استفاده می‌کنند. این تحقیق در این مقاله با استفاده از شیوه‌های کتابخانه‌ای، میدانی، مشاهده و مصاحبه عمیق انجام شده است. پس از بررسی جغرافیای طبیعی و انسانی منطقه مورد نظر، نظام آبیاری سنتی مورد بررسی قرار گرفته است. براساس نتایج این مقاله کشاورزان این منطقه برای استفاده بهینه از آب به خصوص در فصل تابستان که با کمبود آب روبه‌رو بودند و همچنین جلوگیری از اسراف آب، نظام خاص آبیاری را طراحی کردند که دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی بود که با سیستم آبیاری دیگر مناطق خشک در ایران که دارای کمبود آب بودند، متفاوت بود.