تحلیل جامعه‌شناختی تفسیر مردم از تغییرات جهان زیست خانواده (مطالعه موردی: شهر مریوان)

Abstract

در طول چند دهه اخیر، جهان زیست خانواده ایرانی تحت تأثیر عوامل گوناگون از گونه‌های گذشته­ی خود متمایز شده است. مطالعه حاضر به بررسی درک معنایی تجارب­زیسته مردم از ویژگی‌ها و مشخصه‌های کنونی خانواده می‌پردازد. رویکرد تحقیق حاضر تفسیرگرایی اجتماعی و روش‌شناسی آن مبتنی بر روش تحقیق کیفی است. داده‌های آن براساس فنون قوم‌نگاری (مشاهده مشارکتی، مصاحبه باز و بی‌ساخت)، براساس منطق نمونه‌گیری هدفمند و نظری در بین ساکنان شهر مریوان گردآوری و براساس نظریه زمینه‌ای تحلیل و درنهایت، نتیجه در قالب الگوی پارادایمیک ارائه شده­است. هدف عمده این تحقیق بررسی درک و تفسیر تجارب مردم از ویژگی‌ها و خصوصیات خانواده کنونی، آن­طور که توسط مردم تحت مطالعه تجربه شده است. یافته‌ها شامل 24 مفهوم، 5 مقوله جزء (ورود عناصر مدرن، پذیرش، تمایلات فردگرایانه، تغییرات ارزشی و ارتقای اجتماعی ـ اقتصادی)، 2 مقوله عمده (پدیده نوسازی و خانواده نوسازی­شده) است. «خانواده در حال گذار» مقوله­ی هسته نهایی است. نتایج پژوهش نشان‌دهنده ظهور ویژگی‌های متعددی در جهان­زیست خانواده کنونی در جامعه مورد بررسی است. براساس درک و تفسیر مردم این جامعه، خانواده تحت تأثیر عوامل سنت‌زدا، ازجمله عناصر نوسازی ویژگی‌های متفاوت و بعضاً متمایز به خود گرفته ­است.