مفهوم‌شناسی محاذات و حکم احرام از آن

Abstract

محاذات میقات، مسافتی عرفی -از راست و چپ- است که در امتداد و هم‌راستای میقات قرار داشته باشد؛ به‌گونه‌ا‌ی که اگر از آن مکان به طرف مقصد –مکه- حرکت شود میقات پشت قرار گیرد. حج‌گزاران و عمره‌گزارانی که به هر دلیل به یکی از میقات‌ها‌ی منصوص پنج‌گانه نروند، حتی در صورت توانایی نیز لزومی به رجوع به مواقیت نداشته و می‌توانند از محاذات، که محیط بر حرم هستند، احرام ببندند. به استناد صحیح عبدالله بن سنان جواز احرام از میقات مسجدشجره ثابت است؛ و حکم جواز احرام از محاذات به سایر میقات‌ها‌ نیز سرایت می‌کند. اصل عدم وجوب رفتن به میقات دیگر و اختصاص مواقیت منصوص، برای افرادی که از آنجا عبور ‌‌می‌کنند -و نه تمامی مکلفین- موید نظریه جواز احرام از محاذات است. در تشخیص فرایند حکم احرام از محاذات مواقیت، شناخت موقعیت جغرافیایی محاذات و شعاع آن ضروری است. در این پژوهش کتابخانه‌ای با کمک از نقشه‌های برخط و ماهواره‌ای، بر اساس فرضیه مقبول محیط میقاتی، فاصله بین تمامی میقات‌ها، دقیقا اندازه‌گیری شده، و برای نخستین بار ملاک در تحقق محاذات عرفی را نصف بزرگ‌ترین ضلع این محیط معرفی کرده‌ایم؛ یعنی حد فاصل میقات جحفه تا میقات یلملم -که بیشترین فاصله بین دو میقات را از آن خود کرده‌اند- را معیار قرار داده و نصف آن را ملاک در فاصله با میقات در تحقق محاذات عرفی معرفی کرده‌ایم.