روند تغییرات شوری خاک و ارتباط آن با متغیرهای اقلیمی (مطالعه موردی: کرج)

Abstract

در این پژوهش، از اطلاعات اقلیمی شامل: رطوبت نسبی، سرعت باد، دمای خاک و همچنین شوری اعماق مختلف خاک (پنج، 10، 20، 30، 50 و 100) سانتی‌متر مربوط به بازه زمانی ده‌ساله (2017-2008) با هدف بررسی روند ارتباط پارامترهای اقلیمی و نوسانات شوری خاک استفاده شد. همچنین از آزمون هرست برای یافتن واریانس کافی داده‌ها جهت تحلیل روند سری‌های زمانی، و آزمون من-کندال، اسپیرمن و رگرسیون چند متغیره برای تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد که تمامی پارامترهای موردمطالعه با توجه به ضریب هرست بزرگتر از 5/0، از واریانس کافی جهت تحلیل روند سری‌های زمانی برخوردار هستند. نتایج آزمون من-کندال و اسپیرمن نشان داد که در لایه‌های سطحی خاک (5 و 10 سانتی‌متر)، با گذشت از بازه ده‌ساله موردنظر، شوری خاک روند نزولی گرفته و رو به کاهش است. اما در لایه‌های عمیق (20، 30، 50 و 100 سانتی‌متر)، هر دو آزمون روند افزایشی و صعودی را داشته و عمق 50 و 100 سانتی‌متر، دارای روند افزایشی معنی‌دار در سطح 5 درصد می‌باشد. از آنجا که تمرکز ریشه در اکثر محصولات در عمق 30 سانتی‌متر است، نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره نشان داد که دمای عمق پنج سانتی‌متر و متوسط رطوبت نسبی هر کدام با 16 درصد و متوسط سرعت نسبی با 6 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین تأثیر را بر شوری عمق مذکور خاک داشته‌اند. همچنین در چهار عمق از شش عمق موجود، دمای عمق پنج سانتی‌متر خاک بیشترین تأثیر را بر شوری اعماق مختلف خاک داشت.