بررسی هیستوآناتومی غده بزاقی زیر زبانی در شتر تک‌کوهانه

Abstract

در این مطالعه 10 نمونه سر شتر بالغ مورد استفاده قرار گرفت. بعد از جدا کردن پوست طول، عرض و ضخامت غده توسط خط‌کش و کولیس اندازه‌گیری شد. برای مشخص‌کردن محل ورود مجرای غده بزاقی به دهان از تزریق ماده رنگی استفاده و همچنین برای مشخص کردن وضعیت میکروسکوپی این غده چند قطعه یک سانتی‌متری از آن جدا و بعد از تثبیت نمونه‌ها، برش‌های بافت‌شناسی تهیّه و بعد از رنگ‌آمیزی به‌روش H&E مورد مطالعه قرار گرفتند. بخش تک مجرایه از نوارهای چند لایه به‌شکل لوب‌های متّصل به‌هم، طویل و لبوله در زیر مخاط جوانب زیرزبان و در امتداد عضله لامی- زبانی قرار گرفته است.بخش فوق از مفصل بین دو شاخ افقی فک پایین شروع و به‌سمت خلف تا نزدیکی ریشه زبان کشیده می‌شود. میانگین طول، عرض و ضخامت این بخش به‌ترتیب برابر02/.±2/15، 03/0±2/2 و 05/0±5/0 سانتی‌متر اندازه‌گیری شد. بخش چند مجرایه، به‌صورت پراکنده و لوبوله در نزدیکی زیر مخاط و از همه مهم‌تر در جلوی بخش تک مجرایه مشاهده گردید، به‌طوری‌که تمرکز این قطعات به‌سمت خلف کمتر می‌شود. متوسط اندازه این قطعات نیز در حدود 02/0±5/0 سانتی‌متر ثبت شد. ظاهر کل غده لوبوله و به رنگ صورتی مشاهده شد. بخش تک مجرایه دارای مجرای واحدی بوده که وارد دریاچه زیرزبانی می‌گردد. مجاری ریز و کوچک بخش چند مجرایه نیز به گودی‌های کنار زبان در داخل حفره دهان باز می‌شوند. تعداد این مجاری متعدد می‌باشد. از نظر بافت‌شناسی اطراف این غده بزاقی توسط کپسولی از جنس بافت همبند متراکم احاطه شده است. از این کپسول ترابکول‌هایی به‌داخل غده نفوذ کرده و غده را به لبول‌هایی تقسیم می‌کند. داربست غده از بافت همبند سست می‌باشد وکه در فضای بین این داربست غدد مرکب لوله‌ای آسینی منشعب جای دارند. اکثر سلول‌های ترشّحی این غده با نسبت حدوداً 95% از نوع موکوسی می‌باشد. در سطح خارجی سلول‌های ترشّحی و همچنین در کنار مجاری ارتباطی سلول‌های میواپیتلیال دیده می‌شود.