شناسایی عینی بازده به مقیاس تکنولوژی برای مدل‌های DEA

Abstract

یکی از مسائل مهم و چالش‌برانگیز در به‌کارگیری یک مدل تحلیل پوششی داده‌ها (DEA)، تعیین درست‌ بازده به مقیاس (RTS) برای مجموعه داده‌ها است که ما آن را بازده به مقیاس تکنولوژی (TRTS) می‌نامیم تا تفکیک صحیحی میان بازده به مقیاس تکنولوژی و بازده به مقیاس واحدهای تصمیم‌گیرنده داشته باشیم. در حال حاضر تنها روش‌های عینی^۱ موجود برای شناسایی بازده به مقیاس تکنولوژی، روش‌های آماری می‌باشند که با وجود تئوری قوی، در کاربرد با دشواری‌هایی همراه هستند. در این مقاله ساختاری عینی، نوین و غیرآماری برای شناسایی بازده به مقیاس تکنولوژی به طور صرف براساس داده‌ها ارئه نموده و آن را روش زاویه‌ها می‌نامیم. دلیل این نامگذاری آن است که در این روش، شکاف میان فرض بازده به مقیاس تکنولوژی ثابت و متغیر با استفاده از زاویه میان ابرصفحات محاسبه می‌شود. شکاف در دو بخش افزایشی و کاهشی مرز محاسبه می‌گردد. هرچه شکاف در بخش افزایشی (کاهشی) بزرگ‌تر باشد، بازده به مقیاس تکنولوژی به فرض افزایشی (کاهشی) نزدیک‌تر است. نوآوری روش پیشنهادی در این است که بازده به مقیاس تکنولوژی را صرفاً با استفاده از داده‌ها و بدون هیچ‌گونه فرض آماری شناسایی می‌کند. افزون بر این، برخلاف آزمون‌های آماری که صرفاً به رد یا قبول فرضیه‌ای می‌پردازند، شکاف ارائه‌ شده در این مقاله میزان افزایشی یا کاهشی بودن بازده به مقیاس تکنولوژی را نیز نشان می‌دهد. درستی روش پیشنهادی با استفاده از 6 نمونه یک ورودی - یک خروجی با بازده به مقیاس تکنولوژی متفاوت و قابل مشاهده و نیز یک نمونه دو ورودی - یک خروجی نشان داده شده است. افزون بر این، روش زاویه‌ها برای شناسایی بازده به مقیاس تکنولوژی مجموعه داده شرکت‌های گاز استانی مورد استفاده قرار گرفته است.