جریان خیارات در معاملات سهام

Abstract

یکی از مباحثی که باید در مورد ابزارهای رایج در بازار سرمایه، امکان سنجی شود، جریان خیارات به عنوان مهم‌ترین ابزار حق فسخ در معاملات اوراق سهام است. در این پژوهش با قبول سهام به عنوان سند حاکی از مالکیت مشاع از عین معین، جریان خیارات، به عنوان یک اصل پیشگیرانه و جبران‌کننده که در راستای شفافیت بازار مطرح می‌باشد، بررسی شده و توصیه‌هایی جهت سیاست‌گذاری در نحوه تنظیم معاملات اورق سهام در بازار سرمایه اسلامی ارائه شده است. از میان مبانی و ملاک خیارات در کلام فقهاء و حقوق‌دانان، دو مبنای لاضرر و حکومت اراده را می‌توان به عنوان مبنای اصلی بسیاری از خیارات دانست. چنانچه در معامله‌ای این مبانی وجود داشت، خاستگاه اولی برای جریان خیار در آن معامله تحقق می‌یابد. همچنین بر پایه تحلیل ارائه شده، نتیجه گرفته شده که همراه با معاملات مبتنی بر اطلاعات نهانی و دستکاری بازار، عناوین غبن و تدلیس و ضرر شکل می‌گیرد که با وجود هر یک از این عناوین، در صورت فقدان مانع اجرایی، می‌توان قائل به حق خیار فسخ در معامله سهام شد و نتیجه نهایی آن است که تنها جریان پنج خیار: غبن، تدلیس، تبعض صفقه، تخلف شرط و خیار عیب را می‌توان در معاملات سهام مورد اجرا قرار داد.