ارزیابی سونامی‌خیزی و ارائه‌ی ساختار یک سامانه‌ی هشدار سونامی برای سواحل جنوبی ایران در حاشیه‌ی اقیانوس هند

Abstract

تلاش‌های گسترده‌یی به‌منظور ارزیابی پتانسیل وقوع سونامی و توسعه‌ی سامانه‌های کاهش اثرات زیان‌بار آن در منطقه‌ی اقیانوس هند صورت گرفته و در حال انجام است. مهم‌ترین این تلاش‌ها، بررسی تکتونیک منطقه‌ی اقیانوس هند و تعیین نواحی سونامی‌خیز در این اقیانوس است. براساس مطالعات صورت گرفته، به‌طور کلی مهم‌ترین نواحی سونامی‌خیز در منطقه‌ی اقیانوس هند به دو دسته تقسیم شده‌اند: ناحیه‌ی فرورانش اندونزی در قسمت شرقی اقیانوس هند، و ناحیه‌ی فرورانش مکران در قسمت شمال غربی آن. ناحیه‌ی فرورانش مکران در نزدیکی سواحل ایران، عمان، پاکستان و هند واقع شده و وقوع سونامی در این منطقه، کشورهای فوق‌الذکر را می‌تواند متأثر سازد. آخرین سونامی بزرگ )M‌w 8.1( در منطقه‌ی مکران در ۲۸ نوامبر سال ۱۹۴۵ اتفاق افتاد که حداقل ۴۰۰۰ کشته در سواحل ایران، پاکستان، هند، و عمان بر جای گذاشت. بنابراین، با توجه به وجود پتانسیل وقوع سونامی در سواحل جنوبی ایران در حاشیه‌ی اقیانوس هند، در این تحقیق از طریق مدل‌سازی فاز تولید سونامی در اثر وقوع زمین‌لرزه‌های زیردریایی، پتانسیل وقوع سونامی در سواحل جنوبی ایران مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. نتایج به دست آمده از مدل‌سازی فاز تولید سونامی نشان می‌دهد که حداکثر بالاآمدگی و افت کف اقیانوس در این منطقه برای حالت وقوع زمین‌لرزه‌یی با بزرگای ۸٫۲ نیز به‌ترتیب برابر با ۲٫۴+ و ۱٫۴۳−ٓمتر است. نتایج بیان‌گر آن است که به‌طور کلی پتانسیل وقوع سونامی در این منطقه را می‌توان به سه سطح تقسیم کرد: پتانسیل نسبی خیلی کم )درصورت وقوع زمین‌لرزه‌یی با بزرگای تآ۷(، پتانسیل نسبی کم تا متوسط )درصورت وقوع زمین‌لرزه‌یی با بزرگای بین ۷ تا ۷٫۵( و پتانسیل نسبی بالا )درصورت وقوع زمین‌لرزه‌یی با بزرگای بیش از ۷٫۵).