نیایش و ستایش در مثنوی های عطّار (الهی نامه، اسرارنامه، منطق الطّیر و مصیبت نامه)

Abstract

Normal0falsefalsefalseEN-USX-NONEAR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-para-margin:0in; mso-para-margin-bottom:.0001pt; text-align:justify; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;} >نیایش و ستایش معبود یکی از روحانی­ترین لحظه­های زندگی هر مؤمن است. در همة ادیان آسمانی متناسب با تلقّی و درک مؤمنان از دین، شیوه­ها و شکل­هایی برای راز و نیاز با معبود فراهم شده است. شاعران هم به عنوان دارندگان روح­های لطیف و حسّاس، در لابه­لای اشعار خود، مناجات­هایی نغز و دلنشین گنجانده­اند که از لطیف­ترین فرازهای آثارشان است. مناجات­های عطّار که در لابه­لای مثنوی­هایش (الهی­نامه، اسرارنامه، منطق­الطّیر و مصیبت­نامه) پراکنده است، گاه از زبان شاعر و گاه از زبان شخصیت­های داستان­هایش نقل شده­اند. بی­پروایی و جسارت و صمیمیّتی که در این مناجات­های عارفانه وجود دارد، به آن­ها عمق خاصّی بخشیده است. نگاه برخاسته از عمق جان عطّار که انواع لایه­های گفت­و­گوی صمیمانه و خالصانه را با معبود شامل می­شود، رنگ آسمانی به نیایش­هایش می­دهد.بنا به اعتقاد عطّار، دعوت خداوند بزرگ برای دعا و نیایش، افتخاری بزرگ برای نوع بشر است و حتّی در این راه، شور و شوقِ دعاکردن را نیز خودِ خداوند در آدمیان ایجاد می­کند و برای انجام آن توفیق می­دهد. درون­مایة نیایش­های عطّار، ستایش خداوند بزرگ، عجز و عشقِ او نسبت به خدا و بیان درخواست­هاست. مهم­ترین دعا و خواستة وی، سلامت نفس و سعادت آخرت است. از مجموع نیایش­های عطّار آشکار می­گردد که او مؤمنی است با اعتقاد راستین که در سیر و سلوک عارفانه، پای از جادة شریعت بیرون ننهاده و در تصوّف جانب اعتدال را اختیار کرده است.