علاء‌الدوله سمنانی به مثابه سنّی دوازده‌امامی

Abstract

سنّی دوازده‌امامی، بر کسی اطلاق می‌شود که هم‌زمان با اعتقاد به خلفای سه‌گانه اهل‌سنّت و ماهیت سنّی‌گری، با خطاب نمودن تمام امامان دوازده‌گانه شیعهD به عنوان امام، معتقد به گونه‌ای از امامت برای آنان باشد. در قرون متمادی، شخصیت‌های مختلفی در جهان تسنن با این باور وجود داشته‌اند. از جمله افرادی که اندیشه‌هایی نزدیک به سنّیان دوازده‌امامی دارد، رکن الدین ابوالمکارم احمدبن‌محمد بیابانکی، معروف به علاء‌الدوله سمنانی، از عارفان بزرگ قرن هفتم و هشتم هجری است که مذهبش از سویی با توجه به گرایش‌ها و تمایلات شیعی وی و اظهار ارادت‌های فراوانش به اهل‌بیتD، و از دیگر سو با عنایت به قراین سنّی‌گری او، همواره مورد ابهام برخی محققان بوده است. نوشتار پیش‌رو، می‌کوشد تا با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی، پس از بررسی و نقد قراین تشیع سمنانی، مذهب او را تعیین نموده و شاخصه‌های سنّیان دوازده‌امامی را نسبت به او بیازماید. نگارنده با مطابقت این شاخصه‌ها بر پیر سمنان، وی را یکی از سنّیان دوازده‌امامی به شمار می‌آورد.