مضامین صلح‌نامه‌های مسلمانان صدر اسلام با اهالی شام

Abstract

مسلمانان صدر اسلام، در فتح سرزمین‌ها از جمله شامات، صلح‌نامه‌های بسیاری منعقد کرده‌اند. واقعیت‌های سیاسی، فرهنگی، اعتقادی، اقتصادی و اخلاقی طرفین در این صلح‌نامه‌ها بر ما پنهان است و به صورت مستقل، کم‌تر به مضامین آن‌ها، پرداخته شده است. نوشتار حاضر، در پی یافتن پاسخ به این سؤال است: صلح‌نامه‌های منعقده بین مسلمانان و اهالی شام، چه مضامین و محتوایی داشته-اند؟(سؤال) این صلح‌نامه‌‌ها برحسب اوضاع زمان و مکان، مضامین اقتصادی، اجتماعی و دینی مشترک و نیز متفاوت داشتند.(فرضیه) نشان دادن گسترش اسلام با صلح بیش‌تر و جنگ کم‌تر، هنوز هم در دفاع از اسلام ضرورت دارد.(هدف) دست‌یابی به چنین هدفی، با مطالعه تاریخی، توصیفی و تحلیلی منابع دست اول گذشته میسور است.(روش) صلح‌نامه‌‌ها دارای تساهل و تسامح مذهبی با غیرمسلمانان و مضامینی بودند؛ از جمله: امنیت فردی و اجتماعی دو طرف قرارداد، تأمین امنیت کلیساها، آزادی مذهبی، هم‌زیستی دو طرف صلح‌نامه و در برخی موارد اجبار غیر مسلمانان به ترک شهر، اقدام آنان به جاسوسی به نفع مسلمانان و هم‌کاری با مسلمانان در قبال نپرداختن جزیه و توجه به امنیت والی جدید.(یافته)