بررسی ژئوشیمیایی نفت مخازن آسماری و سروک در میدان نفتی پازنان و نفت مخزن خلیج در میدان نفتی خویز با استفاده از روش‌های کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی طیف‌سنجی جرمی

Abstract

در این پژوهش با توجه به داده‌های موجود شامل 2 نمونه نفت خام مربوط به چاه شماره 23 میدان نفتی پازنان از مخازن آسماری و سروک و 1 نمونه نفت خام مربوط به چاه شماره 1 از مخزن خلیج میدان نفتی خویز سعی شده است تا با استفاده از روش‌های کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی ـ طیف سنجی جرمی به بررسی ژئوشیمیایی نفت مخازن آسماری و سروک در میدان نفتی پازنان و نفت مخزن خلیج در میدان نفتی خویز پرداخته شود. با اندازه‌گیری میزان اجزای تشکیل‌دهنده نمونه‌های نفت خام مورد مطالعه بواسطه روش کروماتوگرافی مایع مشخص شد که این نمونه‌ها دارای مقادیر بیشتری از اجزای اشباع نسبت به اجزای آروماتیک و قطبی هستند. همچنین طبقه‌بندی نمونه‌های نفت خام مورد مطالعه با توجه به اجزای تشکیل‌دهنده آنها نشان داد که نفت‌های مخازن آسماری و سروک در میدان پازنان و نفت مخزن خلیج در میدان خویز به ترتیب از نوع پارافینیک ، غالباً پارافینیک تا پارافینیک ـ نفتنیک و پارافینیک ـ نفتنیک می‌باشند. تغییرات بایومارکری (C29 sterane ββ∕(ββ+αα در برابر نسبت (C29 sterane 20S/(20S+20R نشان داد که هر سه نمونه در مرحله بیشینه پنجره زایش نفت تولید شده‌اند و دارای بلوغ حرارتی نسبتاً بالایی هستند. با استفاده از نمودار تغییرات دی بنزوتیوفن به فنانترن در برابر پریستان به فیتان مشخص شد که سنگ منشأ مولد نفت مخزن آسماری، دارای لیتولوژی کربناته ـ شیلی بوده و نفت‌های مخازن سروک و خلیج از سنگ منشأ کربناته ـ مارنی سرچشمه گرفته‌اند. همچنین نمودار مثلثی استران‌های C27 ،C28 ،C29 بیانگر ته نشست سنگ منشأ نمونه‌های مورد مطالعه در محیط دریایی باز تا پارالیک می‌باشد. بر اساس نمودار تغییرات مقادیر پریستان به فیتان ماده آلی مولد نفت‌های خام مطالعه شده به‌طور عمده از نوع کروژن II تشکیل شده است. نزدیکی مقادیر شاخص ترجیحی کربن (CPI) به عدد یک برای نمونه‌های نفت مورد مطالعه بیانگر بالغ بودن سنگ منشأ آنهاست. همچنین عدم وجود بیومارکر الئنان در نمونه‌های نفت خام بیانگر ایجاد آنها از سنگ‌هایی با سن کرتاسه پایینی است. به منظور تطابق نفتی میدان‌های مورد بررسی ، با استفاده از نمودار ستاره‌ای آلکان‌های نرمال فرد به زوج مشخص گردید که نمونه‌های موجود از مخازن آسماری ، سروک و خلیج از سنگ‌های منشأ متفاوتی تولید شده‌اند.