تحلیل شبکه اجتماعی از مدیریت مشارکتی و سرمایه اجتماعی در میان بهره‌برداران دام در استان یزد

Abstract

این پژوهش به سنجش آن قسمت از سرمایه ­اجتماعی شناختی که به ارزش­هایی چون مشارکت و انسجام اجتماعی مربوط می­شود پرداخته است. روش تحقیق بر اساس آنالیز تحلیل شبکه­ای انجام گرفته و این شبکه را کلیه بهره برداران محلی دام استان یزد تشکیل داده­اند. اطلاعات کیفی و کمی مورد نیاز تحقیق از طریق مصاحبه و پرسشنامه تحلیل شبکه­ای جمع‌آوری گردید. سپس از طریق نرم افزار‌های تحلیل شبکه یو.سی.آی نت و نت درا گراف ‌روابط با استفاده از شاخص­های ریاضی تراکم، اندازه، دوسویگی پیوند و تمرکز و همچنین مفاهیم حفره­های ساختاری و نقاط برشی مورد آنالیز کمی و دیداری قرارگرفت. نتایج حکایت از شبکه ضعیف مشارکت در روابط بین گروهی بهره برداران دام با نمایش ساختار اجتماعی جزیره­ای و روابط شکننده تحت تاثیر حفره­های ساختاری متعدد است. ارزیابی شاخص­های مختلف از جمله تراکم در شبکه مشارکت در حد ضعیف بدست آمد که مبین انسجام اجتماعی ضعیف و کاهش میزان تاب­آوری بهره برداران دام در مواجه با تنش­های محیطی است. آنالیز شاخص دوسویگی پیوند نیز نشان­دهنده همکاری­های متقابل ضعیف و پایداری پایین شبکه است. آنالیز شاخص­های مذکور در جامعه بهره برداران دام نشان داد که ساختار روابط این جامعه از یک بی­نظمی اجتماعی رنج می­برد. تمرکز بالای کنشگران مرکزی در پیوندهای درونی نسبت به پیوندهای بیرونی عاملی است که مانع از شکل­گیری روابط واسطه‌ای در سطح کلان شبکه شده است. نبود پل­های ارتباطی با پراکندگی مناسب نیز باعث شده تا ابتکار و انسجام اجتماعی لازم در برخورد هوشمندانه و بموقع با مشکلات محیطی علی الخصوص خشکسالی کاهش یابد.