الگوسازی نهادهای مؤثر بر توسعه کشاورزی خرده‌مالکی ایران از نگاه متخصصان؛ با تأکید بر نهادهای غیردولتی

Abstract

یکی از الزامات توسعه کشاورزی عدالت‏محور و مؤلفه‌های مؤثر بر حکمرانی خوب، نهادسازی است. تجربه سایر کشورها نشان داده است که نهادهای کارآمد در ارتقاء کشاورزی خرده‏مالکی و مدیریت پایدار منابع طبیعی نقش بسزایی دارند. برخلاف اهمیت نهادها در توسعه کشاورزی خرده‌مالکی، این موضوع از سوی برنامه‌ریزان و مسوولان کشاورزی کشور مورد غفلت و کم توجهی واقع شده است. این امر می‌تواند ناشی از فقدان دیدگاه کل‌نگر به اجزاء توسعه کشاورزی باشد. از این‌رو، در پژوهش کیفی حاضر، سعی بر آن است با استفاده از روش تحقیق نظریه داده‌بنیان به بررسی ابعاد و الگوسازی نهادهای مؤثر بر توسعه کشاورزی خرده‏مالکی ایران، با تأکید بر بخش غیردولتی پرداخته شود. در این راستا نمونه‌های مورد مطالعه، متخصصانی بودند که با استفاده از نمونه‌گیری نظری و مبتنی بر هدف انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده‌ها، از مصاحبه نیمه ساختاریافته بهره گرفته شد. مدت زمان انجام مصاحبه‌ها به طور متوسط 70 دقیقه بود. روایی و پایایی نتایج، توسط روش تکثرگرایی داده‌ها و بازخور به مشارکت‌کنندگان مورد تأیید قرار گرفت. تحلیل یافته‌ها نشان داد، توسعه «بنگاه‏های اقتصادی کوچک و متوسط» و ارائه کارکردهای «تحقیق، توسعه و تشویق نوآوری‌های بومی»، «مشاوره و ارائه طرح و ایده»، «شناسایی کارآفرینان و حمایت از کارآفرینی»، «پیمانکاری اراضی» و «مالی- بیمه‌ای» باید به منظور توسعه کشاورزی خرده‌مالکی، در برنامه نهادسازی غیردولتی بخش کشاورزی مد نظر قرار گیرند.