بررسی نقش زنان معمار در معماری معاصر ایران (1320 تا 1357 خورشیدی)

Abstract

فعالیت حرفه‌ای زنان در ایران قبل از قاجار چندان مرسوم نبوده است، ولی از نیمه‌های دورة قاجار فرصت برای حضور زنان در جامعه فراهم شد. با توجه به اینکه حضور زنان معمار در معماری معاصر ایران اغلب نادیده مانده، هدفِ این پژوهش معرفی زنان معمار در دورة پهلوی و بررسی اثرگذاری آن‌ها در حوزه‌های معماری است. پرسش اصلی پژوهش این است که عملکرد زنان معمار در دورة پهلوی در کدام حوزه‌های معماری صورت گرفته و تأثیرگذاری آن‌ها چگونه بوده است. فرض بر آن است که فعالیت زنان در حوزة حرفه‌ای اثرگذاری بیشتری داشته است. به این منظور، مقاله از نوع کیفی، روش پژوهش تاریخی‌ـ تفسیری و تاریخ شفاهی و شیوة گردآوری داده‌ها، اسنادی و کتابخانه‌ای و مصاحبه با پیش‌کسوتان معماری است. در این زمینه، عملکرد زنان معمار متغیر مستقل و میزان فعالیت و آثار و دستاوردهایشان در حوزه‌های معماری متغیر وابسته است. نتایج بیانگر آن است که هم‌زمانی تحصیل در دانشگاه و کار در دفاتر معماری و توسعة ساخت‌وساز در کشور علتی بوده که زنان معمار بتوانند در حوزة حرفه‌ای بیشتر از آکادمیک فعالیت داشته باشند، ولی، با وجود این، آن‌ها در حوزة آکادمیک تأثیرگذار و در حوزة حرفه‌ای تأثیرپذیر بودند.