تأثیرات پروژه‌های صنعتی بر توانمندسازی جوامع محلی (مطالعه موردی: پالایشگاه شازند)

Abstract

توانمندسازی از مؤلفه‌های الگوی جدید توسعه است که امروزه در گفتمان‌ها و اعمال توسعه‌ای مفهوم مرکزی شده است و بازگوکننده رویکرد توسعه‌ای پایین به بالا و درون‌زاست. پژوهش حاضر قصد دارد تأثیرات صنعت نفت و گاز را بر توانمندی شهرستان شازند بررسی کند. توانمندی با دو بُعد عاملیت و ساختار فرصت‌ها و با شاخص‌های ظرفیت اجتماعی، اقتصادی، انسانی، اکولوژیکی، کالبدی و ساختار فرصت‌ها با استفاده از روش توصیف و تحلیل کمّی و ابزار پرسش‌نامه سنجش شد. حجم نمونه براساس فرمول کوکران، 378 نفر با نمونه‌گیری چندمرحله‌ای انتخاب شد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که ظرفیت اجتماعی با میانگین 51/2، اقتصادی 73/2، انسانی 49/2 بعداز احداث پالایشگاه در سطح متوسط و ظرفیت کالبدی با میانگین 06/2، اکولوژیکی 54/1 و ساختارفرصت‌ها 98/1 در سطح بسیارنامطلوبی قرار دارد. درمجموع میزان توانمندی جوامع تحت تأثیر پالایشگاه در سطح متوسط و رو به پایین است و تا سطح مطلوب فاصله‌ بسیارزیادی دارد؛ به عبارت دیگر نبود تعامل مناسب بین صنعت نفت و جامعه‌ محلی سبب بی‌تأثیربودن بر توانمندی جامعه‌ محلی شده است.