کارایی الگوریتم جست ‏وجوی گرانشی نسبت به تخصیص چندهدفۀ سرزمین در به‏ گزینی کاربری کشاورزی حوضۀ آبخیز بیرجند

Abstract

آمایش سرزمین پایدار سازوکارِ تنظیم سیاست‏های کاربری اراضی و بهبود شرایط فیزیکی و مکانی است و می‏تواند برای استفادة بهینه و حفاظت بلندمدت منابع طبیعی نقش ایفا کند. از طرفی، به‏کارگیری مدل‏های بهینه‏سازی امری ضروری است؛ زیرا دارای تعامل با اهداف چندگانه، حالت فضایی، منطقة تحقیقاتی بزرگ، الزامات کارایی و تأثیرات آن‏هاست. بنابراین، الگوریتم‏های فراابتکاری ابزار کارآمدی برای حل مشکلات پیچیدة فضایی شناخته شده است و قابلیت ارائة فناوری بالا و قابل اعتماد برای حل مسائل بهینه‏سازی غیرخطی را داراست. در این پژوهش، از الگوریتم جست‏وجوی گرانشی (GSA) به‏منظور به‏گزینی کاربری‏ کشاورزی در حوضة آبخیز بیرجند استفاده شده است. در این الگوریتم، بر اساس توابع برازش، اهدافی نظیر بیشینه‏کردن تناسب محیطی، بوم‏شناختی، فشردگی و سیمای‏ سرزمین، و کمینه‏کردن تغییرات کاربری با قیودی مانند محدودیت توسعة فضایی و میزان تقاضا مناسب‏ترین مکان‏ها انتخاب شد. همچنین، به‏منظور ارزیابی کارایی الگوریتم GSA در به‏گزینی اراضی کشاورزی آینده، نتایج حاصل با الگوریتم تخصیص چندهدفة سرزمین (MOLA) مقایسه شد. یافته‏های حاصل از مقایسة بصری، پارامترهای آماری، و تحلیل سنجه‏های سیمای‏ سرزمین حاکی از کارایی و برتری نسبی نتایج الگوریتم GSA نسبت به MOLA است، که این مناطق بیشتر در حال حاضر دارای کاربری مرتع کم‏تراکم و اراضی دیم هستند.