تغییرات تراز آب دریای خزر در حدود 2600 پیش و دورۀ سرد کوتاه (Little Ice Age) و اثرهای آن بر سواحل ایران

Abstract

از ویژگی‏های منحصربه‏فرد دریای خزر تغییرات سریع تراز آن نسبت به تراز دریاهای آزاد است. این تغییرات سریع بین سال‏‏‏‏‏های 1929-1995 به وسیلة ایستگاه‏های اندازه‏گیری تراز آب و از سال 1992 به وسیلة داده‏های آلتی‏متری با دامنه در حدود سه متر به ثبت رسیده و اثرهای درخور توجهی در مورفولوژی ساحل داشته است. با وجود این، آثار تغییرات تراز پیش از ثبت تراز آب مبهم است و نتایج گوناگونی ارائه شده است. بنابراین، پیش‏بینی تراز بسیار پیچیده و اغلب با اشتباه توأم است. بر اساس داده‏های رادیو کربن به‌دست‌آمده از مناطق مختلف دریای خزر، دو دوره را می‏توان در اواخر هولوسن تفکیک کرد که در مورفولوژی دریای خزر اثرهای بسیار مهمی به‌جا گذاشته‌اند. این دو دوره تقریباً منطبق بر دوره‏های سردند و به عنوان دوره‏های سرد 2600 سال پیش و دورة سرد کوتاه در اروپای شمالی شناخته می‏شوند. در این مطالعه سعی شده است اثرهای دو دوره با استفاده از داده‏های میدانی، عکس‌های هوایی، و نتایج رادیو کربن از مناطق مختلف دریای خزر بررسی شود. نتایج نشان می‏دهد سواحل شرقی به دلیل شرایط توپوگرافی و مورفولوژی بیشترین تأثیر را در برابر افزایش تراز در دو دورة سرد هولوسن داشته است.