طبقه‎بندی الگوهای سینوپتیکی بارش‎زا در سواحل دریای خزر

Abstract

با توجه به ارتباط تنگاتنگ الگوهای گردش جوی و عناصر اقلیمی، می‎توان پدیده‎های فرین آب‎وهوایی، مانند سیل و خشکسالی و دوره‎های خشک و تر را به تغییرات الگوهای گردش جوی نسبت داد. برای طبقه‎بندی الگوهای سینوپتیکی بارش‎زا، داده‎های گردآوری‎شدۀ میانگین روزانۀ تراز 500 هکتوپاسکال و فشار سطح دریا طی دورۀ آماری 2008-1950 مورد استفاده قرار گرفت و برای ارزیابی نقشۀ الگوهای بارش، داده‎های مجموع بارش روزانه طی دورۀ آماری 2008-1960 جمع‎آوری شدند. با استفاده از روش تحلیل مؤلفه‎های اصلی، همۀ روزهای مورد مطالعه را به هجده گروه تقسیم‎بندی شدند و پس از آن، نقشه‎های ترکیبی تراز 500 هکتوپاسکال و فشار سطح دریا برای هر یک از تیپ‎های هوا تهیه شد. برای ارزیابی رابطۀ الگوهای گردش جوی بر احتمال وقوع بارش و شدت بارش، شاخص PI مورد استفاده قرار گرفت. نتایج پژوهش حاضر نشان داد، الگوهای گردش جوی 4CP، 5CP، 12CP، 1CP و 15CP، جزء الگوهای بارش‎زای شدید و فراگیر و الگوهای گردش جوی 7CP، 13CP، 16CP، 17CP و 18CP، جزء الگوهای بارش‎زای ملایم هستند. از نظر توزیع فراونی سالانه، الگوهای گردش جوی 3 CP، 5 CP، 13CP و 15CP در سرتاسر سال و الگوهای گردش جوی 2CP، 6CP و 10CP در فصل تابستان، فعالیت دارند.