زبان، صور و اسباب ایجاد طنز

Abstract

طنز و طنزپردازی یکی از شیوه­های خاصّ برای بیان مسائل انتقادی جامعه است<strong>. </strong>از این رو،طنزآور پاسدار ارزش­­های انسانی است و با حربة بیان از تزلزل و تباهی معنویات در روزگار خود دفاع می­کند. طنز بیش از هر چیز انسان را به ما می شناساند و هم آنان را که مورد طنز قرار گرفته-­ اند. از نظر اهل ادب، طنز شیوة خاص بیان مفاهیم تند اجتماعی و انتقادی و سیاسی و طرز افشای حقایق تلخ و تنفّرآمیز ناشی از فساد و بی­رسمی­های فرد یا جامعه است. عنصری که بیش از همه در بیان مسائل طنز کارآمد است، خود کلمه است که دردهای درونی را نشان می دهد. کلمه در طنز، هم ظرف معنی شاعر است و هم برانگیزندة خیال. در طنز باید کلمات دقیق و کم و با بیش­ترین مفهوم انتخاب شود. عوامل ایجاد طنز، علاوه بر خنده که پایه و اساس آن است، عبارتند از: زبان خاص ـ که با توجّه به انواع طنز و مقتضای حال فرق می­کند ـ ضرب­المثل­­ها، گوشه و کنایه­ها، تعریض­ها، بهره­جویی از انواع آرایه­های لفظی و معنوی و بیانی چون ذمّ شبیه به مدح، تشبیهات، استعارات، مجازها، اغراق،‌ تمثیل، کاربردهای عامیانه­ای و لهجه­ای و کنار هم قرار دادن دو چیز نامناسب در کنار هم که ایجاد خنده کند. همچنین هدف طنز استفاده از ترکیبات بجا و مناسب و درخور مقام و مقتضای حال برای شخصیت­بخشی به مردمی است که در طی سال­های طولانی در عرصة سیاسی و ... به بازی گرفته نشده­اند.