بررسی آموزه‌های تعلیمی مفاهیم عدالت و تأمین اجتماعی از منظر سعدی شیرازی

Abstract

آموزه­های تعلیمی عدالت و تأمین اجتماعی، آرمان والایی است با این­که همه آن را می­ستایند ولی به یک­گونه نمی­بینند و تلقی یکسانی از ابعاد و گستره آن ندارند. این مقوله، به عنوان یکی از مهم­ترین آرمان­های بشری از دیرباز مورد توجه اندیشه­مندان و صاحب­نظران قرار گرفته است. در اندیشه تعلیمی شرق، عدالت و تأمین اجتماعی به عنوان محوری­ترین هدف بشریت بوده است. یکی از نغزترین آثاری که به این مسأله پرداخته است، کلیات سعدی است. عدالت در برداشت سعدی، به مفهوم توزیع امکانات و مناصب براساس لیاقت­هاست. در این دیدگاه، توزیع امکانات مادی و رفاهی و نیز توزیع قدرت باید براساس شایستگی­ها صورت گیرد. وی به عدالت توزیعی قائل است و هم در نوع و هم در شکل حکومت، طبقه­ی متوسط را شایسته­ی حکومت کردن می­داند. در واقع این اندیشه­مند ادب فارسی، به لحاظ اقتصادی و اجتماعی، به نوعی شایسته­سالاری باور دارد. در این مقاله سعی برآن است که نگرش­های تعلیمی این متفکر ادبی قرن هفتم هجری قمری در مقوله عدالت و تأمین اجتماعی از این منظر مورد بررسی تحلیلی قرار گیرد تا رویکرد متفاوتی فراروی سیاست­مداران و پژوهشگران عرضه کند.