زوال اخلاق در کشاکش شوربختی و فقر (بررسی شاخص های محتوایی تمثیل در رمان سمفونی مردگان)

Abstract

<em>بلاغت­پژوهان تاکنون برای تمثیل تعاریف گوناگون آورده­اند. امّا تمثیل در این پژوهش به­عنوان سبکی از داستان­گویی، شیوه­ای از روایت است که درون­مایه­ای غیرداستانی را در لفافه­ای از ساختار داستانی می­پوشاند. سمفونی مردگان</em> رمان <em>عباس معروفی</em>، نویسنده و شاعر ایرانی است که مهم‌ترین اثر او و نقطه­ی عطف آثارش به شمار می‌رود. این اثر با بهره‌گیری از زبان شاعرانه‌، داستان یک خانواده و یک شاعر بیگانه با دنیای اطراف خود را به زیبایی روایت کرده است. تمثیل­هایی از «برادرکشی، عشق، تنهایی، انتقام، جهل، حسد، تعصّب، ریا، حرص، حق‌کشی و تجاوز به‏ حقوق دیگران» که در حیطه­ی ادبیات تعلیمی گنجانده می­شود؛ در این رمان، آمده است. برای آشنایی بیشتر خوانندگان با این اثر، به عناصر سبک‌ساز زبانی، ادبی، روایی و شاخص­های محتوایی ادبیات تعلیمی از جمله موتیف‌های واژگانی و زبان عامیانه، وفور تشبیهات، کنایه‌ها و استعاره‌ها، شخصیت‌پردازی و توصیفات، که تبیین­کننده­ی بیان تمثیلی نویسنده و اثر اوست؛ اشاره شده است. روش این پژوهش تحلیلی و توصیفی با تکیه بر مطالعات کتابخانه­ای با شیوه­ی فیش­برداری، است؛ با پرسش اصلی این­که «تمثیل چه جایگاهی در بیان نویسنده برای ارائه­ی مفاهیم داستانی خویش در کتاب سمفونی مردگان به منظورِ برقراری ارتباط بیشتر با خوانندگان اثر داشته است؟»