سخن سردبیر

Abstract

گوشتخواران در طول تاریخ همواره با انسان در ارتباط و تکاپو و در کانون توجه بوده‌اند. امروزه نیز به دلیل جذابیت، برجسته بودن، در خطر انقراض بودن و اثر اکولوژیکی بالا در اکوسیستم در صدر جدول توجهات هستند. لوگوی سازمان جهانی بودجه حیات وحش یک پاندا است، همچنن لوگوی موسسه WWF که به تامین بودجه پروژه‌های حفاظتی در Ruffordکشورهای در حال توسعه مشغول است نیز یک ببر است و بسیاری از لوگوها و تبلیغات دیگر نیز از جذابیت گونه‌های راسته گوشتخواران برای جلب توجه بهره می‌گیرند.<br />در میان گوشتخواران، 15 میلیون سال از تکامل و حضور گربه سانان در کره زمین می گذرد و یوزپلنگ به شکل امروزی‌اش تنها 200 هزار سال است که بر روی کره زمین سکنی گزیده است و هنوز برای آن که به طور طبیعی بخواهد منقرض شود زمان بسیار زیادی وجود دارد (گونه‌ها به طور طبیعی پس از 5 الی 10 میلیون سال منقرض می‌شوند). در حالی که انسان به شدت به روند انقراض گونه‌ها شتاب داده و بسیاری از گونه‌ها که از نقطه نظر تکاملی مدت زیادی از پیدایش آن‌ها در زمین نمی‌گذرد را به سمت لبه پرتگاه انقراض هُل می‌دهد.<br />یوزپلنگ آسیایی که روزگاری در 16 کشور از جنوب غرب تا مرکز آسیا و تا افغانستان پراکنش داشته است، امروزه از محدوده جغرافیایی 15 کشور محو شده و تنها در کشور ایران باقی مانده است و وظیفه سنگینی را بر دوش ما گذاشته است. چرا که چشم امید دنیا برای حفظ این زیرگونه به کشور ایران است. این در حالی است که شرایط تحریم و کمبود بودجه پروژه‌های حفاظتی را با مشکلات جدی‌ای رو به رو می‌کنند.<br />روز 9 شهریور بهانه‌ای است برای یادآوری ارزش و اهمیت یوزپلنگ آسیایی به ایرانیان و شناخت بیشتر آن توسط جامعه، برای یادآوری وظیفه‌ای که بر دوش ما است. این فعالیت سمبلیک که یک روز را به اسم یک گونه اختصاص دهند محدود به گونه یوزپلنگ نمی‌شود و گونه‌های مختلف در خطر انقراض در سرتاسر دنیا بعضاً یک روز به اسم خود دارند تا توجه جهانیان به آن‌ها جلب شود و به فراموشی سپرده نشوند، همچنین این روز‌های سمبلیک فرصتی باشند برای جذب بودجه‌های محدود حفاظتی برای گونه‌های مورد نظر. ایران به عنوان آخرین مأمن و پشتیبان جمعیت زیرگونه آسیایی یوزپلنگ در کانون توجه است. اگر این گربه سان در ایران منقرض شود، سومین گربه سانی است که در طی یک قرن اخیر پس از شیر آسیایی و ببر خزر در ایران منقرض خواهد شد. لذا وظیفه ما به عنوان زیست شناسان حفاظت این است که تا آخرین لحظه ناامید نشده و برای نجات یوز تلاش کنیم. <br />تا چند پیش در بین متخصصین، اعتبار خارجی‌ها (هرچند غیر متخصص در آن حیطه) از متخصصین ایرانی بالاتر بوده است، در حالی که متخصصین ایرانی در بیابان ها و به صورت تجربی و عملگرایانه برای شناخت و حفاظت بهینه‌تر یوز تلاش می‌کردند، همچنین در تصمیم گیری‌ها نیز نظر خارجی‌ها همیشه ارجح‌تر شمرده می‌شد و مبنای تصمیم گیری قرار گرفته اند. <br />لذا در این ویژه نامه سعی شده است تا بر مبنای تخصص از نظر محققین ایرانی که سابقه پژوهشی در جنبه‌های مختلف یوزپلنگ را داشته‌اند استفاده شود. محققینی که بعضاً سوابق اجرایی و پژوهشی قوی‌تری از متخصصین خارجی داشته و دارند. همچنین با کنار هم قرارگیری نظرات مختلف که گاها می‌توانند مخالف هم باشند، می‌توان به یک اجماع رسید. در این برهه بیش از هر زمانی نیاز به فعالیت است. ما حق نداریم در این شرایط ناامید شویم. <br />به امید آن که دشت‌ها و کوهپایه‌های میهن‌مان سالیان سال پذیرای یوزپلنگ و طعمه‌هایش باشند.<br /><br /><br />